İş Hukukunda Yıllık İzin Süreleri / Vedat İlki
(30.05.2016)
Havaların ısınması,okulların tatilinin yaklaşmasıyla yıllık izinlerin planlaması işyerlerinde yapılmaya başlandı. Bu hafta siz okurlarımızla; Ø İş Hukukuna tabi işyerlerinde çalışanların yıllık...

 Havaların ısınması,okulların tatilinin yaklaşmasıyla yıllık izinlerin planlaması işyerlerinde yapılmaya başlandı.

Bu hafta siz okurlarımızla;

Ø  İş Hukukuna tabi işyerlerinde çalışanların yıllık izin hakları,

Ø  Basın ve Deniz İş Hukukunda yıllık izin kavramı,

Ø  Esnaf yanında çalışanların yıllık izin süreleri,

Ø  Kamu Çalışanlarının yıllık izin süreleri

Tüm bunların kanundan doğan haklarına değineceğiz.


İş Hukukunda Yıllık İzin Düzenlemesi

4857 sayılı İş Kanununun 53 üncü maddesi uyarınca, işverenlerce işçilere verilecek yıllık ücretli izinler kanun ve yönetmelikle belirlenir.

İşyerinde işe başladığı günden itibaren, deneme süresi de içinde olmak üzere, en az bir yıl çalışmış olan işçilere yıllık ücretli izin verilir.


AYNI İŞVERENE AİT BİRDEN FAZLA İŞYERİNDE ÇALIŞMA VARSA SÜRE NASIL HESAPLANIR?

Yıllık izin süresinin ve izne hak kazanmak için gerekli sürenin hesabında işçinin aynı işverene ait işyerlerinde çalıştığı süreler birleştirilir. Şu kadar ki, bir işverenin 4857 Sayılı İş Kanunu kapsamına giren işyerinde çalışmakta olan işçilerin aynı işverenin işyerlerinde 4857 sayılı İş Kanunu kapsamına girmeksizin geçirmiş bulundukları süreler de hesaba katılır.

Yıllık ücretli izin hakkından vazgeçilemez.

Her  işçinin yıllık ücretli izne hak kazandığı tarih yıllık ücretli izin kayıt belgesine yazılır.

Uzun süreli ücretsiz izin alınması halinde bu süreler 1 yıllık süre tamamlanmasında dikkate alınır.


KANUNDA YAZILI SÜRELERDEN AZ YILLIK İZİN KULLANDIRILMAZ

İşçinin izin süresi, iznini hak ettiği tarihteki hizmet süresine göre belirlenir.

 

İşyerinde işe başladığı günden itibaren deneme süresi de içinde olmak üzere en az bir yıl çalışmış olan işçilere yıllık ücretli izin verilir.

 

İşçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi, hizmet süresi;

a) 1 yıldan 5 yıla kadar (5 yıl dahil) olanlara 14  günden,

b) 5 yıldan fazla 15 yıldan az olanlara 20 günden,

c) 15 yıl (dahil) ve daha fazla olanlara 26  günden,

az olamaz.

 

MADEN ÇALIŞANLARI İÇİN ARTAN SÜRELİ İZİN VAR

a) 1 yıldan 5 yıla kadar (5 yıl dahil) olanlara 18  günden,

b) 5 yıldan fazla 15 yıldan az olanlara 24 günden,

c) 15 yıl (dahil) ve daha fazla olanlara 30  günden,

az olamaz.


BU SÜRELER ARTAR MI?

Yıllık izin süreleri iş sözleşmeleri ve toplu iş sözleşmeleri ile artırılabilir.


GENÇ VE YAŞLILAR İÇİN ÖZEL İZİN SÜRESİ DÜZENLENİR

18  ve daha küçük yaştaki işçilerle ,50  ve daha yukarı yaştaki işçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi 20  günden az olamaz.


SON DÜZENLEMELER

Yıllık ücretli izin işveren tarafından bölünemez. İşveren tarafından sürekli bir şekilde verilmesi zorunludur. İşçi ve İşveren tarafından anlaşması ile bir bölümü 10 günden aşağı olmamak üzere kullanılır,arta kalan süreleri işçi istediği süre kadar kullanır.


BUNLARA DİKKAT EDELİM

İşveren tarafından yıl içinde verilmiş bulunan ;

ü  Diğer ücretli ,

ü   Ücretsiz izinler ,

ü   Dinlenme ,

ü   Hastalık izinleri yıllık izne mahsup edilemez.


Yıllık ücretli izin günlerinin hesabında izin süresine rastlayan;

ü  Ulusal bayram,

ü   Hafta tatili ,

ü   Genel tatil günleri izin süresinden sayılmaz.


ÜCRETSİZ YOL İZNİ DÜZENLEMESİ

Yıllık ücretli izinleri işyerinin kurulu bulunduğu yerden başka bir yerde geçirecek olanlara istemde bulunmaları ve bu hususu belgelemeleri koşulu ile gidiş ve dönüşlerinde yolda geçecek süreleri karşılamak üzere işveren toplam dört güne kadar ücretsiz izin vermek zorundadır


YILLIK İZİNİ İÇİN KAYIT ŞARTI

İşveren, işyerinde çalışan işçilerin yıllık ücretli izinlerini gösterir izin kayıt belgesi tutmak zorundadır.

İşveren; çalıştırdığı işçilerin izin durumlarını gösteren, örneği Yönetmeliğe ekli yıllık izin kayıt belgesini tutmak zorundadır.

 

İşveren, her işçinin yıllık izin durumunu aynı esaslara göre düzenleyeceği izin defteri veya kartoteks sistemiyle de takip edebilir.(Bilgisayar ortamında e-imza ile de kayıt altına alınabilinir.)

 

ALT İŞVEREN KONTROLÜ

Alt işveren işçilerinden, alt işvereni değiştiği hâlde aynı işyerinde çalışmaya devam edenlerin yıllık ücretli izin süresi, aynı işyerinde çalıştıkları süreler dikkate alınarak hesaplanır. Asıl işveren, alt işveren tarafından çalıştırılan işçilerin hak kazandıkları yıllık ücretli izin sürelerinin kullanılıp kullanılmadığını kontrol etmek ve ilgili yıl içinde kullanılmasını sağlamakla, alt işveren ise altıncı fıkraya göre tutmak zorunda olduğu izin kayıt belgesinin bir örneğini asıl işverene vermekle yükümlüdür.


İŞ SÖZLEŞME TÜRLERİNE GÖRE YILLIK İZİN KULLANMA ESASI

Ø  Mevsimlik veya Kampanya İşlerinde Yıllık Ücretli İzin

Nitelikleri yönünden bir yıldan az süren mevsim veya kampanya işlerinin yürütüldüğü işyerlerinde devamlı olarak çalışan işçilerin yıllık ücretli izinleri hakkında Yönetmelik hükümleri uygulanır.

Ø  Kısmi Süreli , Çağrı Üzerine,Uzaktan  Çalışmalarda Yıllık Ücretli İzin

Kısmi süreli ya da çağrı üzerine iş sözleşmesi ile çalışanlar yıllık ücretli izin hakkından tam süreli çalışanlar gibi yararlanır ve farklı işleme tabi tutulamaz.


Kısmi süreli ya da çağrı üzerine iş sözleşmesi ile çalışanlar iş sözleşmeleri devam ettiği sürece her yıl için hak ettikleri izinleri, bir sonraki yıl izin süresi içine isabet eden kısmi süreli iş günlerinde çalışmayarak kullanır.

Yukarıdaki esaslara göre izine hak kazanan kısmi süreli ya da çağrı üzerine çalışan işçilerle tam süreli çalışan işçiler arasında yıllık izin süreleri ve izin ücretleri konularında bir ayrım yapılamaz.


Ø  Geçici İş İlişkisiyle Çalışan İşçilerin Yıllık Ücretli İzinleri

 

Geçici iş ilişkisi ile çalışan işçilerin yıllık ücretli izinleri hakkında, geçici iş sözleşmesinde aksi belirtilmediği takdirde, Yönetmelik hükümleri uygulanır.



Kaynak: Ali Tezel