SORU: Ben 1,5 yıldır bir firmada çalışıyorum. 4 aylık hamileyim. İşten çıkarmak istiyorlar, ben de sıkıntı yaşamamak için işten şubat ayında ayrılmak istiyorum. İşten ayrıldıktan sonra SGK’den ne kadar daha yararlanabilirim? Hamile olarak hangi haklarım olacak? 6 ay diye biliyorum, fakat kapsamında neler var bilmiyorum. İşten kendi isteğimle ayrılsam ne haklarım olacak, işten çıkarılsam ne haklarım olacak?

Cevap: Öncelikle şunu belirtmeliyiz ki işinizden sizin ayrılmanızla işveren tarafından çıkarılmak hukuksal sonuçları bakımından son derece farklı kavramlardır. Her şeyden önce kadın işçinin hamile olması sebebiyle işten çıkarılması, işveren bakımdan haklı ve/veya geçerli bir sebep oluşturmaz. Bu nedenle yapılacak bir fesih, işverenin çeşitli yaptırımlara uğramasına sebep olur. Dolayısı ile gebelik sebebiyle yapılacak bir işten çıkarmaya karşı kadın işçi şunları yapabilir:

a) İşyeri iş güvencesi kapsamında bir işyeri ise (30 ve daha fazla işçinin çalıştığı bir işyeri ise) ve işçinin o işyerinde en az 6 aylık kıdemi varsa işe iade davası açabilir.

b) İşyeri iş güvencesi kapsamında değilse (30 kişinin altında işçinin çalıştığı bir işyeri) kötü niyet tazminatı davası açabilir.

c) Her iki koşulda da (işyeri iş güvencesi kapsamında olsun ya da olmasın) işçinin ayrıca hamile olması sebebiyle ayrımcılığa uğradığı gerekçesiyle ayrımcılık tazminatı için dava açması mümkündür.

İstifa değil, haklı nedenle fesih olmalıdır

Diğer sorunuza dönecek olursak, işten kendi isteği ile ayrılan bir işçi istifa etmiş sayılacağından herhangi bir tazminata hak kazanamaz. Bu nedenle sizin işveren baskısına uğramanız ve/veya işten çıkarma tehditleri sonucunda istifa etmeniz doğru olmaz. Buna karşın hamilelik sebebi ile baskıya uğradığınız ve istifaya zorlandığınızı kanıtlamak suretiyle iş sözleşmenizi haklı nedenle sona erdirip işten ayrılırsanız kıdem tazminatına hak kazanırsınız.

İkale (anlaşmalı bozma) yolu ile ayrılma

Bunun dışında işçi ile işveren karşılıklı olarak anlaşmak suretiyle de iş sözleşmesini sona erdirebilirler. Borçlar yasasında yer bulan ve adına ikale denilen bu fesih usulünde işveren işçiye kıdem ve ihbar tazminatlarının yanı sıra ilave ödeme de yapmalıdır.

İşten çıkarılan ve/veya ayrılan işçinin hakları

Son olarak işten ayrılan ve/veya çıkarılan bir işçinin işten çıkarılma tarihinden geriye dönük olarak 90 gün ödenmiş primi olması koşulu ile sigortalılık hakları 100 gün daha devam eder. Bu, sağlık hizmetlerinden anılan süre kadar daha yararlanması anlamına gelir. Ancak kadın işçi doğum öncesi işten ayrıldığında veya çıkarıldığında doğum sonrası alması gereken 16 haftalık geçici iş göremezlik ödeneğini alamaz. Bu da kadın çalışan bakımından ciddi bir hak kaybıdır. Bu nedenle biz, doğum sonrası işten ayrılmayı düşünen bir kadın çalışana daima mümkünse geçici iş göremezlik ödeneğini aldıktan sonra işten ayrılmasını öneririz.

İşsizlik ödeneği konusuna gelecek olursak, işçinin iş sözleşmesinin sona erdiği tarihten geriye dönük olarak son 3 yıl içinde en az 600 gün (son 120 gün kesintisiz olmak şartı ile) ödenmiş işsizlik sigortası primi olması koşuluyla işsizlik ödeneğinden yararlanması mümkündür. Bu arada işçinin işsizlik ödeneğinden yararlanabilmesi için işveren tarafından SGK’ye bildirilen işten çıkış nedeni işveren feshi olmalıdır.

Az önce okuduğunuz haber, bağımsız bir medya organı tarafından size sunuldu.
Bağımsız gazetecilik; sermayeye karşı halkı, sömürüye karşı emeği, eşitsizliğe karşı adaleti, savaşlara karşı barışı, piyasacılığa karşı temel hakları, talana karşı doğayı, erkek şiddetine karşı kadınları, istismara karşı çocukları savunmanın olmazsa olmaz koşuludur.
Siz de gerçeğin sesini yükseltmek adına sorumluluk almak istiyorsanız, sadece birkaç dakikanızı ayırarak BirGün’e abone olabilir ve ‘#BirGünBenim’ diyebilirsiniz.
Şimdiden sonsuz teşekkürler…
BirGün bizim; hepimizin.