İşçi Çalışmasa Bile Bu Sürelerde Hafta Tatili Ücreti Verilmesi Zorunlu!
(03.04.2021)
Çalışanların ruhsal ve bedensel sağlığı açısından haftada en az bir gün kesintisiz dinlendirilmesi büyük öneme sahip...

Çalışanların ruhsal ve bedensel sağlığı açısından haftada en az bir gün kesintisiz dinlendirilmesi büyük öneme sahip bulunmaktadır. Keza personelin hiç dinlendirilmeden uzun sürelerle çalıştırılması hem iş kazalarına davetiye çıkaracağı gibi hem de verimliliklerini düşüreceği yapılan çok sayıda bilimsel çalışmayla sabittir. İşte bu meyanda Hafta Tatili Hakkındaki Kanunumuzda, hafta içindeki çalışma süresi altı gün olarak belirlenmiş ve her altı günlük çalışma sonucu işçinin 24 saatten az olmamak üzere dinlendirileceği hükme bağlanmıştır.

Diğer yandan İş Kanununda ise, genel bakımdan haftalık çalışma süresinin haftada en çok 45 saat olduğu, aksi kararlaştırılmamış ise bu sürenin iş yerinde haftanın çalışılan günlerine eşit ölçüde bölünerek uygulanacağı, İş Kanunu kapsamına giren iş yerlerinde, işçilere tatil gününden önce anılan kanunda belirlenen iş günlerinde çalışmış olmaları şartı ile 7 günlük bir zaman dilimi içinde kesintisiz en az 24 saat dinlenme (hafta tatili) verileceği, çalışılmayan hafta tatili günü için işveren tarafından bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücretinin tam olarak ödeneceği öngörülmüştür.

Çalışılmayan bu sürelerde hafta tatilinde nazara alınır

İşçilere tatil gününden önceki iş günlerinde çalışmış olmaları şartı ile 7 günlük bir zaman dilimi içinde en az 1 gün ücretli hafta tatili verilmesi mecburidir. İş Kanuna göre her ne kadar işçi fiilen çalışmamış olsa bile aşağıda sayılan hâllerde sanki çalışmış gibi kabul edilerek hafta tatiline hak kazanmaktadır. Buna göre;

  • Çalışmadığı hâlde kanunen çalışma süresinden sayılan zamanlar ile günlük ücret ödenen veya ödenmeyen kanundan veya sözleşmeden doğan tatil günleri,
  • İş Kanununda yer verilen mazeret izin süreleri ile
  • Bir haftalık süre içinde kalmak üzere işveren tarafından verilen diğer izinlerle hekim raporuyla verilen hastalık ve dinlenme izinleri,

Çalışılmış günler gibi hesaba katılması gerekmektedir.

Diğer yandan zorlayıcı ve ekonomik bir sebep olmadan iş yerindeki çalışmanın haftanın bir veya birkaç gününde işveren tarafından tatil edilmesi hâlinde haftanın çalışılmayan günleri ücretli hafta tatiline hak kazanmak için çalışılmış sayılmaktadır.

Yüzde usulünün uygulandığı iş yerlerinde hafta tatili ücreti işverence işçiye ödenmesi gerekmektedir.

Tekrar altını çizmek gerekirse bir haftalık süreye kadar işveren tarafından verilen izinler hafta tatilinin hesabında aynen çalışılmış gibi sayılmaktadır.

Hafta tatilinin çalışanın SGK’sı açısından hesabı

Sigortalıların işe başladığı ay/dönemdeki prim ödeme gün sayılarının ve prime esas kazanç tutarlarının hesaplanması sırasında, Hafta Tatili Hakkında Kanun ve İş Kanununda öngörülen hafta tatili ücretine hak kazanıp kazanmadığı hususu da göz önüne alınacak ve hak kazanılan hafta tatili prim ödeme gün sayısına dâhil edilecektir.

Diğer taraftan, hafta tatiline hak kazanmadıkları hâlde hafta tatili yapan sigortalılara, kullanmış oldukları hafta tatili için ücret ödenmesi zorunlu olmadığından, bu sürelerin prim ödeme gün sayısının hesaplanması sırasında dikkate alınması mümkün bulunmamaktadır.

Buna karşın, hak kazanılmadığı hâlde kullanılmış olan hafta tatili için ücret ödenmesi hâlinde, bu sürelere ilişkin ücretler de prime esas kazanca dâhil edileceğinden, bu durumda bahse konu süreler prim ödeme gün sayısına dâhil edilecektir.

Ay içinde işe başlama ve işten ayrılmaya göre prim hesabı

Ay/dönem içinde işe girişi veya işten çıkışı bulunmayan, çeşitli nedenlerle (istirahat, ücretsiz izin, disiplin cezası gibi) ay/dönemin bazı günlerinde çalışmayan ve çalışmadığı günler için de ücret almayan sigortalıların ilgili ay/dönemdeki prim ödeme gün sayıları, ilgili ay/dönemdeki gün sayısından, ücret almaya hak kazanılmamış gün sayısı çıkartılmak suretiyle hesaplanacaktır.

Ay/dönem içinde işe başlayan veya işten ayrılan sigortalıların, aynı zamanda çeşitli nedenlerle (istirahat, ücretsiz izin, disiplin cezası gibi) ay/dönem içinde hak kazanılmış hafta tatili dışında, çalışmadığı ve çalışmadığı günler içerisinde ücret almadığı günlerin bulunması durumunda, ilgili ay/dönemdeki prim ödeme gün sayısı, ücret alınan gün sayısı esas alınmak suretiyle, başka bir ifade ile ilgili ay/dönemdeki gün sayısından, işe başladığı tarihten önceki gün sayısı, işten ayrıldığı tarihten sonraki gün sayısı ve ücret alınmayan gün sayısı çıkartılmak suretiyle hesaplanacaktır.

Hak kazanılmadığı hâlde kullanılmış olan hafta tatili için ücret ödenmesi hâlinde, bu sürelere ilişkin ücretler de prime esas kazanca dâhil edileceğinden, bu durumda bahse konu süreler prim ödeme gün sayısına dâhil edilecektir.

            ***

“Zamanın önünde durmak mümkün değil. Bir hata yaptığımızda, zamanı geri alıp yeniden baştan başlayamayız. Yapabileceğimiz tek şey, şimdiki zamanı iyi kullanmak.” D. Lama



Kaynak: İsa Karakaş / Türkiye Gazetesi