2003 yılından beri bitmeyen türkü, kıdem fonu çıktı çıkacak, bu çalışanların lehine ha, inanmayın bozgunculara (!) ve her defasında bir türlü ikna edilemeyen çalışan kesimi ve de geri adım.

Adının konması yasak olan şu anki sosyoekonomik ortamda yine beline sarılınan olgu gene Kıdem Fonu. Ha çıktı ha çıkacak, işçi kazanacak!!!

Kıdem Fonu hem çıkacak hem de Bireysel Emeklilik Sistemi ile birleşecek, ha şu zorunlu olan BES ile.

Çalışan ileride emekli aylığım geçinmeme yetecek mi diye düşünmeyecek artık (!)

Elimizde geçmiş iktidarların fiyasko ile sonuçlanmış çok sayıda benzer örneği var, ben diyeyim DÇM’ler siz deyin Konut Edindirme Fonu (KEY), Tasarrufu Teşvik Fonu (TTF).

Hepsinde giriş türküsü aynı idi, vatandaş kazanacak(!)

Ama bir de canlısı var, İşsizlik Fonu. Hani işçiler işsiz kaldığında güvencesi olsun diye 2002 yılında kurulan sistem. Öncesinde kasa boş, çok alalım, az verelim, ileride düşünürüz diyerek başlanan ama niyeyse alırken kepçe verirken çay kaşığı ölçütünün dengelenmesi unutulan, unutturulan.

İşsizlik Fonunda Durum

İşsizlik Fonu halen 130.597.392.814 TL’ye ulaşan varlığıyla artık bir dev Fon durumunda. Neden bu kadar fazla? İyi yönetildiği için mi? Hayır, Nisan 2018 – Mart 2019 ayları arasında yani son bir yılda Fon varlığı %11,53 değerlendirilmiş. Hani faizlerin %20’yi aştığı, tüketici enflasyonunun %20’ye, üretici enflasyonunun bile %30’a dayandığı bu son bir yılda Fon varlığı nasıl yönetildiyse artık getiri %11,53’te kalmış maalesef.

BES’te Durum

BES’te de durum çok farklı değil, BES’teki sırığı ucundaki havuç durumunda bir cazibe unsuru olarak gösterilen Devlet Katkısı 2018 yılında zarar etmiş. Enflasyonun, faizin dövizin uçtuğu kaçtığı bir ortamda bir birikimi zarar ettirmek nasıl bir başarı ya da başarısızlıktır?

İşte tüm bunlara rağmen artan bir İşsizlik Fonu varlığı var, iyi kullanıldığı için değil, alırken kepçe verirken çay kaşığı uygulandığı için.

Kepçe- Çay kaşığı denklemi

Diyelim bir çalışanın brüt ücreti 5 bin 100 TL, diğerinin brüt ücreti 10 bin TL bir diğerinin de 15 bin TL. Prim alırken 5100 TL maaşı olandan 51 TL (102 TL de işveren ödüyor), 10 bin TL maaşı olandan 100 TL (200 TL de işvereni ödüyor), 15 bin TL maaşı olandan 150 TL (300 TL de işvereni ödüyor) alıyor. Buna karşın bu üç çalışan da işsiz kalıp ödenek şartlarını sağlayarak başvurduğunda üçüne de aynı ödeneği (2019 rakamlarıyla 2031 TL) veriyor. Asgari ücretliye ise 1015 TL veriyor. Neden böyle? Efendim prim alırken tavan SSK prim tavanı, ama ödenek öderken başka bir tavan uyguluyoruz, brüt asgari ücretin %80’inden fazla vermiyoruz. Ne adalet ama değil mi?

İşsiz kaldığı için ödenek almak amacıyla Mart 2002 tarihinden 31.03.2019 tarihine kadar 11.409.771 kişi başvurmuş ve 6.975.561 kişi ödenek almaya hak kazanmış. Bu kapsamda hak eden kişilere toplam 25.296.613.075.-TL ödeme yapılmış.

Yani yaklaşık yarısı başvurmasına rağmen ödenek alamamış. Çünkü şartlarını sağlamak zor ve uygulama adil değil.

İşsizlik Fonundan ödenek almak için;

1. İşsiz kalma işçinin iradesi dışında gerçekleşmiş olacak,
2. Son 3 yılda en az 600 günü olacak,
3. Son 120 gün de süreklilik olacak.
4. Bir ay içinde başvuru yapılmış (Gecikme hak eksiltme nedeni) olacak.

İşçinin iradesi dışında işten çıkması demek, işverenin işçiye kıdem tazminatı ödeme zorunluğunu göze alması demek olduğuna göre pratikte de ikalelerle işçi istifa etmiş gibi gösterildiğine göre siz buradan biçin kaç kişi böyle ayrılma yeteneğine sahip olabilir.

Yani işveren teşviklerine, GAP’a oraya buraya ödemeler yapıldıktan, işsizlere topu topu 25 milyar ödendikten sonra kasada 130 milyar TL kalmış. Bu kadar kötü Fon değerlendirmesine rağmen.

İşte şimdi bu Fonu bu kadar “İyi” yönetenler Kıdem Fonu kuracağız, hatta BES ile entegre edeceğiz diyorlar.

Ziya Paşa tam bu duruma uygun bir laf söylemiş:  “Ayinesi iştir kişinin lafa bakılmaz, şahsın görünür rütbei aklı eserinde”

Onun için diyorum ki Kıdem Fonu ve entegre olacak zorunlu BES’te ne yapacaksanız bunu İşsizlik Fonunda yaptıklarınızdan görüyoruz, izah istemez!