"Covid-19" salgını nedeniyle kapanan, faaliyetleri azalan ya da diğer zor durumdaki tüm iş yerleri ve çalışanları için âdeta hayat öpücüğü niteliğinde olan kısa çalışma ödeneğinden faydalanmak en makul ve kazançlı yoldur. Zira kısa çalışma uygulaması ile zor durumdaki işverenler, yıllarca birlikte çalıştıkları işçilerini işten çıkarmak yerine iş yerine bağlı tutmakta, işçiler de işsizlikten kaynaklanabilecek gelir kaybından kurtulmakta ve sağlık yardımlarından faydalanabilmektedir. Kısa çalışma uygulamasından faydalanmak için müfettişlerin uygunluk tespitinden geçmek gerekmektedir.

Mağdur iş yerleri için korona zorlayıcı sebep olarak kabul edilecek

Kısa çalışma uygulamasından faydalanmak için gereken şartlar “Zorlayıcı Sebepler”in varlığıdır. Zorlayıcı sebep; işverenin kendi sevk ve idaresinden kaynaklanmayan, önceden kestirilemeyen, bunun sonucu olarak bertaraf edilmesine imkân bulunmayan, geçici olarak çalışma süresinin azaltılması veya faaliyetin tamamen veya kısmen durdurulması ile sonuçlanan dışsal etkilerden kaynaklanan dönemsel durumları ya da deprem, yangın, su baskını, heyelan, salgın hastalık, seferberlik gibi durumlardır. Bu bağlamda koronavirüs (Covid-19) salgını da tartışmasız zorlayıcı bir sebeptir.

Müfettişler uygunluk verecek

İşverenin koronavirüs (Covid-19) salgınının zorlayıcı sebep oluşturduğunu İŞKUR tarafından öngörülen prosedürü yerine getirerek müracaat etmesini gerekli kılmaktadır.

Koronavirüsten olumsuz etkilendiği gerekçesiyle kısa çalışma talep eden işveren; buna ilişkin kanıtlarla birlikte kısa çalışma talep formu ile kısa çalışma yaptırılacak işçilere ilişkin bilgileri içeren listeyi bağlı olduğu İŞKUR biriminin elektronik posta adresine göndermek suretiyle kısa çalışmaya başvuru yapabilecektir. Başvuruların iş yerine gidilmeden de belge üzerinden hızlı bir şekilde sonuçlandırılabilmesi için koronavirüsten olumsuz etkilenildiğine dayanak teşkil eden belgelerin başvuruya eklenmesi önem taşımaktadır. İŞKUR gerektiğinde işverenle irtibata geçerek ilave belgeler talep edilebilecektir. İşverenlere başvurusunun alındığı yine aynı yolla en kısa sürede bildirilecek ve başvurular uygunluk tespiti amacıyla Rehberlik ve Teftiş Başkanlığına gönderilecektir

Müfettişler tarafından yapılacak uygunluk tespitine ilişkin süreçler

Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığının ilgili ve bağlı birimlerince alınan kararlar uyarınca, müfettişler tarafından yapılacak uygunluk tespiti incelemelerinde aşağıdaki yer verdiğimiz süreçler izlenmektedir.

Kısa çalışma ile ilgili yapılacak tüm incelemeler mahalline gidilmeksizin Rehberlik ve Teftiş Başkanlığında veya Grup Başkanlıklarında sadece ilgili başvuru evrakı ve ekleri üzerinden ve tespit tutanağı düzenlenmeksizin gerçekleştirilecektir. İnceleme sürecinde başvuru evraklarında eksiklik olduğunun değerlendirilmesi hâlinde, ivedilikle işverenler ile irtibata geçilerek, söz konusu eksik evrakların elektronik ortamda intikal ettirilmesi istenecek ve inceleme evrak bazında ivedilikle tamamlanacaktır. Cumhurbaşkanlığı, Bakanlıklar veya ilgili kamu kurum ve kuruluşları tarafından faaliyeti durdurulan iş yerleri ile ilgili olarak yapılan uygunluk tespiti incelemelerinde, iş yerlerinin sadece bu kapsamda olup olmadığına ilişkin belgeler yeterli olacaktır.

• İşverenlerin yönetimsel kararları çerçevesinde faaliyeti durdurulan veya azaltılan iş yerleri ile ilgili olarak yapılan uygunluk tespiti incelemelerinde ise, durumu ortaya koyacak ilgili belgeler yeterli olacaktır.
• Uygunluk tespitine ilişkin olarak iş müfettişlerince rapor niteliğinde yazı düzenlenecektir. Söz konusu yazı ve ekleri, Kurum İl Müdürlüklerine Kep adresi üzerinden elektronik ortamda gönderilecek olup ıslak imzalı hâli ise iş yerlerinin dosyasında muhafaza edilmek üzere bilahare gönderilecektir.
• Cumhurbaşkanlığı, bakanlıklar veya ilgili kamu kurum ve kuruluşları tarafından faaliyeti durdurulan iş yerleri ile ilgili olarak yapılan uygunluk tespiti işlemi, kanunda düzenlenen asgari ve azami süreler ile birlikte, idari tasarrufun süresi ile sınırlı olup idari tasarrufun sona ermesi ile kısa çalışma uygulaması da kendiliğinden sona ereceği dikkate alınacaktır.

Uygunluk tespitinde önem taşıyan belgeler

Uygunluk tespiti yapılması amacıyla talep edilen ve işveren veya yasal vekilince onaylı başlıca bilgi ve belgeler: İşverenin tercihi doğrultusunda, başvuru esnasında gönderilebileceği/teslim edilebileceği gibi, uygunluk tespiti esnasında da bakanlık iş müfettişine gönderilebilir/teslim edilebilir. Başvuru esnasında belgelerin gönderilmesi/teslim edilmesi, sürecin etkin ve verimli işlemesini kolaylaştıracaktır.

• İşverenin kısa çalışma talebine ilişkin gerekçeli ve yazılı beyanı,
• Cari yıl ve bir önceki yıla ait; geçici gelir beyannameleri ile tasdikli mali tabloların kayıtları, üretimde meydana gelen artış ve azalış miktarlarını gösteren belgeler veya aynı döneme ait söz konusu bilgileri içerir nitelikte düzenlenmiş tasdikli bir mali analiz raporu,
• Alınan ve İptal Edilen Siparişlere ve Sözleşmelere İlişkin Belgeler,
• Varsa faaliyetin kısmen ya da tamamen durduğuna ilişkin belgeler,
• Varsa iş yerindeki toplu iş sözleşmesi tarafı sendika ile kısa çalışma uygulanmasına ilişkin düzenlenmiş protokol ile diğer öngörülecek bilgi ve belgeler...