Kamuda çalışan yüz binlerce taşeron işçinin kadro talebi gerçekleşti, ama tartışmalar bitmedi. Taşeronda çalışırken asgari ücretin yüzde 40-50 fazlası para alan işçilerin ücretleri ile asgari ücret arasındaki bağ sonlandırıldı. Kadroya geçerken yapılan bireysel iş sözleşmesine “asgari ücretin yüzde … fazlası” şeklinde ibare konulan işçiler, açtıkları davayı kazanmaya başladılar. Habertürk’ten Ahmet Kıvanç, kadroya alınan taşeron işçiler ile ilgili son gelişmeleri yazdı

Kamu kurumlarında ve yerel yönetimlerde çalışan yaklaşık 900 bin işçi, 696 sayılı kanun hükmünde kararname (KHK) uyarınca 2018 yılı nisan ayında kadroya alındı. Kadroya alınan işçiler, daha önce sahip oldukları sosyal haklar ve 10 günlük ikramiyenin yanı sıra, yılda 52 gün ücret karşılığı “ilave tediye” almaya hak kazandılar.

Taşeronda çalışan işçilerin bir kısmı asgari ücret düzeyinde ücret alırken, büyük kısmınınki asgari ücretin yüzde 40-50 fazlası şeklinde ödeniyordu. Örneğin, Sağlık Bakanlığı’na bağlı kuruluşlarda çalışan taşeron işçilerin ücretleri asgari ücretin yüzde 34-72 fazlası olarak belirleniyordu.

Taşeron işçilerin kadroya alındığı tarihte Yüksek Hakem Kurulu (YHK) da 2018-2020 yıllarını kapsayan toplu iş sözleşmesini karara bağladı. Sözleşmede, işçilerin ücretlerinin 6 ayda bir yüzde 4 oranında artırılması öngörüldü.

2019 yılında asgari ücret yüzde 26 oranında artırılınca ücreti asgari ücretin altında olan işçilere zammın nasıl uygulanacağı hususunda tereddüt oluştu. Bunun üzerine Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı bir görüş yazısı yayımladı. Yazıda, çıplak brüt ücretleri asgari ücretin altında kalan işçilerin ücretinin asgari ücret seviyesine yükseltilmesi ve bu miktarın üzerine toplu iş sözleşmesi hükümleri gereğince 01/01/2019 tarihinden geçerli olmak üzere yüzde 4 oranında zam yapılması gerektiği belirtildi.

Böylece asgari ücretli işçiler 2019 ve 2020 yılındaki asgari ücret artışlarından ve toplu iş sözleşmesi hükümlerinden yararlandılar.

BİREYSEL İŞ SÖZLEŞMESİNDE FARKLI UYGULAMA OLDU

İşçiler kadroya alınırken, her biriyle bireysel iş sözleşmesi imzalandı. Bazı kurumlar, yaptıkları bireysel iş sözleşmesinde asgari ücret ile bağı kopardılar. Örneğin, 2018 yılında asgari geçim indirimi (AGİ) hariç net asgari ücret 1.450 TL iken, asgari ücretin yüzde 50 fazlası ücreti olan işçinin bireysel iş sözleşmesine (1450 X 1.50 hesabıyla) 2175 TL yazıldı. 2018 yılı nisan ayında kadroya alınan işçilerin ücreti, 6 ayda bir yüzde 4 oranında artırılıyor.

Bazı iş yerlerinde ise bireysel iş sözleşmesinde ücret tutarı sabitlenmedi, taşerondaki gibi asgari ücretin yüzde 40-50 fazlası şeklinde ibareler yazıldı. Birçok kurumda ise sözleşme “asgari ücretin yüzde … fazlası” şeklinde, yani oran boş bırakılarak imzalatıldı. Uygulamada ise tüm işçilere, kadroya geçirilirken sabitlenen tutar üzerinden ücret artışları yapıldı.

ÜCRET SKALASI DEĞİŞTİ

Bu uygulama şöyle bir sonuç doğurdu. 2018 yılında net asgari ücretle çalışan bir taşeron işçisi asgari ücrete yapılan 2019 yılındaki yüzde 26 ve 2020 yılındaki yüzde 15’lik zamlardan yararlandı. Ayrıca 6 ayda bir yüzde 4 artış elde etti. Böylece 2018 nisan ayında 1450 TL olan net ücreti, 2020 yılı ocak ayında 2.188 TL’ye yükseldi. Ücreti iki yıllık dönemde kümülatif yüzde 51 oranında arttı.

Taşerondaki iken asgari ücretin yüzde 50 fazlası ücret alan işçinin eline geçen para ise 2018 nisan ayında 2.175 TL iken bu yıl ocak ayında 2.544 TL oldu. İki yıllık dönemdeki artış yüzde 17 olarak gerçekleşti.

Bunun sonucu olarak, bu işçinin eline geçen para ile asgari ücretli işçi arasındaki fark 2018 yılında 725 TL iken 356 TL’ye geriledi.

Bu hesaplamanın içerisinde kadroya alınan işçilere sağlanan yılda 52 günlük ücret karşılığı ödenen ilave tediye rakamları yer almıyor.

Belediye iştiraklerindeki işçiler hariç, kadroya alınan tüm taşeron işçilerine 2020 yılında 3.792 TL’den başlayan ilave tediye ödenecek.

İŞÇİLER DAVALARI KAZANMAYA BAŞLADI

Daha önce asgari ücretin yüzde 40-50 fazlası şeklinde ücret alırken, kadroya alınınca ücretleri sabit tutara çevrilen binlerce işçi dava açtı. Taşerondan geçen işçiler arasında en çok üyesi bulunan TÜRK-İŞ’e bağlı Güvenlik-İş Sendikası’nın hukuki yardım yaptığı işçilerden bazıları, açtıkları davayı kazanmaya başladılar. Sendika Başkanı Ömer Çağırıcı, özel güvenlik görevlilerinin genellikle asgari ücretin üzerinde para aldıklarını, bu uygulamadan en çok kendi üyelerinin mağdur olduğunu belirtti. Çağırıcı, bu yıl işçilerle yeni toplu iş sözleşmesi yapılırken söz konusu işçilerin kayıplarının telafi edilmesini istedi.

Sendikanın Başhukuk Müşaviri Levent Atabay ise iş mahkemesinde açılan davalardan bir kısmının kesinleştiğini, işçiler lehine sonuçlanan bir kısmının da istinafta bulunduğunu belirtti. Atabay, kadroya alınırken hiç sözleşme imzalamamış olanlar ile yapılan bireysel iş sözleşmesinde yüzdelik rakamları boş bırakılan veya yüzde 40-50 fazlası şeklinde oran yazılmış olan işçilerin, açtıkları davaları kazandıklarını söyledi. Atabay, bu şekilde yaklaşık 60 davanın sonuçlandığını ifade etti.

SÖZLEŞMELER BU YIL BİTİYOR

Yüksek Hakem Kurulu’nca karara bağlanan toplu iş sözleşmeleri belediyelerde 30 Haziran 2020 tarihinde, diğer kurumlarda ise 31 Ekim 2020 tarihinde sona eriyor. Kamuda çalışan işçilerle ilgili toplu iş sözleşmesi geçen yıl yapıldı. İşçi sendikaları, taşeron işçilerinin kamudaki diğer işçilerle imzalanan toplu iş sözleşmesine dahil edilmesini istiyor.