Salgınla mücadele kapsamında ülke genelinde uygulanan kısıtlamaların kaldırılmasına yönelik uygulanmakta olan kademeli normalleşme sürecinde 1 Temmuz itibarıyla üçüncü etaba geçildi.

Üçüncü etap kapsamında başta sokağa çıkma yasağı ve seyahat kısıtlamaları olmak üzere uygulanmakta olan kısıtlamaların bir kısmı kontrollü, bir kısmı kontrolsüz olarak kaldırıldı. Faaliyetlerine ara verilen tüm işyerleri yeniden açıldı. Kamu kurum ve kuruluşlarında normal mesai uygulamasına geçildi. Toplam 15 aydır uygulanan ve yılsonuna kadar uzatılması talep edilen kısa çalışma ve işten çıkarma yasağı-ücretsiz izin uygulaması da 30 Haziran itibarıyla sona erdi.

Yine pandemi döneminde yoğun olarak uygulanmaya başlanan uzaktan çalışmanın, normalleşmeyle birlikte nasıl şekilleneceği ise merak konusu.

★★★

4857 sayılı İş Kanunu'nun 14. maddesinde düzenlenen uzaktan çalışma; işçinin, işveren tarafından oluşturulan iş organizasyonu kapsamında iş görme edimini evinde ya da teknolojik iletişim araçları ile işyeri dışında yerine getirmesi esasına dayalı ve yazılı olarak kurulan iş ilişkisi olarak tanımlanıyor.

★★★

İşçi ve işveren arasındaki iş ilişkisi doğrudan uzaktan çalışma sözleşmesi ile kurulabileceği gibi, işyerinde halen çalışmakta olanların iş sözleşmesi, işçinin ve işverenin anlaşması halinde, uzaktan çalışma sözleşmesine dönüştürülebilir.

Bu bağlamda, uzaktan çalışma ilişkisinin kurulabilmesi için işçi ile işverenin anlaşması gerekiyor. Uzaktan çalışmayı ya işçi talep edip işveren kabul edecek ya da işveren uzaktan çalışma ilişkisi kurmak istediği işçinin onayını alacak.

Ancak uzaktan çalışmanın mevzuatta belirtilen zorlayıcı nedenlerle işyerinin tamamında veya bir bölümünde uygulanacak olması halinde uzaktan çalışmaya geçiş için işçinin talebi veya onayı aranmıyor. Nitekim pandemi döneminde uygulanan uzaktan çalışmalar, çoğu işletmede yeni coronavirüs (Covid-19) kaynaklı zorlayıcı sebep gerekçesiyle çalışanların onayı alınmaksızın hayata geçirilebildi.

ONAY ALMAK ŞART

Şimdi salgınla mücadele kapsamında ülke genelinde uygulanan kısıtlamalar 1 Temmuz itibarıyla sona erdirildi. İstihdam destekleri sona erdi. Kamu kuruluşlarında normal mesai düzenine geçildi. Yani uzaktan çalışmaya dayanak alınan Covid-19 kaynaklı zorlayıcı sebebin ortadan kalktığı söylenebilir.

Bu bağlamda, Covid-19 gerekçesiyle çalışanın talebi olmaksızın ya da onayı alınmaksızın yapılan uzaktan çalışma sözleşmelerinin de hükmünün sona erdiği değerlendirilebilir.

Bu nedenle normalleşme döneminde de uzaktan çalışmaya devam edecek işverenlerin, çalışanlarıyla uzaktan çalışma sözleşmesi yapmalarında yarar var. Aksi halde işverenin uzaktan çalışma zorlaması, “çalışma koşularında değişiklik” olarak da değerlendirilebilir.

SÖZLEŞME YAZILI OLMALI

Evden ya da uzaktan çalışma sözleşmesinin yazılı olarak yapılması zorunlu.

Sözleşmede; işin tanımı, yapılma şekli, işin süresi ve yeri, ücret ve ücretin ödenmesine ilişkin hususlar, işveren tarafından sağlanan ekipman ve bunların korunmasına ilişkin yükümlülükler, işverenin işçiyle iletişim kurması ile genel ve özel çalışma şartlarına ilişkin hükümler yer almalı.

Uzaktan çalışan işçiler, esaslı bir neden olmadıkça salt iş sözleşmesinin niteliğinden (uzaktan çalışma iş sözleşmesi olmasından) dolayı emsal işçiye göre farklı işleme tabi tutulamaz.

Mevcut çalışanların iş sözleşmelerinin uzaktan çalışma iş sözleşmesine dönüştürülmesi halinde ücret ve sağlanan diğer menfaatlerinde işçi aleyhine değişiklik yapılamaz.