Yatırım Ortamının İyileştirilmesi Amacıyla Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair 6728 sayılı Kanun’un 56’ncı maddesiyle Kurumlar Vergi Kanunu’nun 5’inci maddesinin birinci fıkrasına eklenen (J) bendine göre “her türlü taşınır ve taşınmaz malların Finansal Kiralama Kanunu” kapsamında geri kiralama amacıyla ve sözleşme sonunda geri alınması şartıyla işlemi gerçekleştiren;

• Finansal kiralama şirketlerine,
• Katılım bankalarına,
• Kalkınma ve yatırım bankalarına,

satışından doğan kazançlar, Kurumlar Vergisi’nden bağışık tutulmuştur.

Bu istisnanın uygulanmasında;

• Kiracı, her türlü taşınır ve taşınmaz mallarını Finansal Kiralama Kanunu kapsamında geri kiralama amacıyla ve sözleşme sonunda geri alınması koşuluyla, kiralayan kurumlara devreden kurumları,
• Kiralayan kurumlar, finansal kiralama şirketleri, katılım bankaları ile Kalkınma ve Yatırım Bankalarını,
• Sat-Kirala-Geri Al işlemi, her türlü taşınır ve taşınmaz malları Finansal Kiralama Kanunu kapsamında geri kiralama amacıyla ve sözleşme sonunda geri alınması koşuluyla, kiracılar tarafından kiralayanlara satışı, kiralayanlar tarafından kiracılara kiralanması ve kiralayanlarca söz konusu varlıların kiracılara kira süresi sonunda devrine ilişkin süreci, ifade etmektedir.

İstisna uygulamasından;

• Finansal Kiralama Kanunu kapsamında geri kiralama amacıyla ve sözleşme sonunda geri alınması koşuluyla taşınır ve taşınmaz mallarını finansal kiralama şirketleri, katılım bankaları ile kalkınma ve yatırım bankalarına devreden Kurumlar Vergisi mükellefleri ile,
• Bu varlıkları devraldıkları kurumlara kira süresi bitiminde devreden finansal kiralama şirketleri, katılım bankaları ile kalkınma ve yatırım bankaları yararlanabilmektedir.

İstisna uygulamasına her türlü taşınır ve taşınmaz mallar konu edilebileceği gibi, istisna koşullarının sağlanması kaydıyla, kurumların tam veya dar mükellefiyete tabi olmasının uygulama açısından herhangi bir önemi bulunmamaktadır.

İstisnaya konu olabilecek taşınmazlar, Türk Medeni Kanunu’nda “Taşınmaz olarak tanımlanan ve esas niteliği bakımından bir yerden başka bir yere taşınması mümkün olmayan dolayısıyla yerinde sabit olan mallardır.”

İstisna uygulamasında “Sat-Kirala-Geri Al” işlemine ilişkin olarak kiracı ile kiralayan kurumlar arasında düzenlenecek sözleşmede, bu işleme konu edilen ve kiracı tarafından kiralayanlara satılan taşınır veya taşınmazın;

• Kiralayan kurumlarca kiracıya geri kiralanacağına ve;
• Sözleşme süresinin sonunda kiracı tarafından geri alınacağına,

yönelik açık hüküm bulunması ve bu hükümlere fiilen uyulması gerekmektedir.

Diğer yandan Sat-Kirala-Geri Al işlemine ilişkin olarak kiracı ile kiralayan kurumlar arasında düzenlenecek sözleşmede bu işleme konu edilen ve kiracı tarafından kiralayana satılan taşınır veya taşınmazın; kiralayan kurumlarca kiracıya geri kiralanacağına ve sözleşme süresinin sonunda kiracı tarafından geri alınacağına ilişkin açık hüküm bulunmaması veya açık hüküm bulunmakla beraber bu hükümlere fiilen uyulmaması halinde istisnadan yararlanmak söz konusu olamayacaktır.

Konuya ilişkin istisnaya konu edilecek satış kazancı satış işlemi ile birlikte doğacağından, satış işlemi ister peşin isterse vadeli olarak yapılmış olsun istisna sataşın yapıldığı dönemde uygulanacaktır.

Bu varlıkların satışından elde edilecek istisna kazancın kiracı tarafından pasifte özel bir fon hesabında izlenmesi gerekmektedir. Bu bağlamda da fon hesabına alınması işleminin kiracılar tarafından varlıklarının kiralayana şatışın yapıldığı yılı izleyen hesap döneminin başından itibaren kazancın beyan edildiği döneme ait Kurumlar Vergisi Beyannamesi’nin verildiği tarihe kadar yapılması gerekmektedir. Bu nedenle istisna kazanç tutarı, satışın yapıldığı dönemin genel sonuç hesaplarına yansıyacak olup Kurumlar Vergisi Beyannamesi’nin ilgili satırında gösterilmek suretiyle istisnadan yararlanılabileceklerdir. Söz konusu istisnadan geçici vergi dönemler içinde yararlanmak mümkündür. Ancak süresi içerisinde kazancın fon hesabına alınamaması halinde Kurumlar Vergisi Beyannamesi’nde istisnadan yararlanmak mümkün olmadığı gibi geçici vergi dönemleri itibarıyla yararlanılan istisna nedeniyle zamanında tahakkuk ettirilmeyen vergilerden kaynaklanan vergi ziyaı cezası ile gecikme farazinin ayrıca aranması söz konusu olabilecektir.

Ayrıca yazı konusu istisna; satış kazancının yüzde 100’ü olduğundan, kazancın tamamı fon hesabına alınarak izlenecektir.