Vergi İndirimlerinin Bütçeye, Ekonomiye Etkisi / Nedim Türkmen
(26.03.2019)
Ülkemizde ekonomiyi canlandırmak için, seçilen bazı alanlarda vergi indirimleri getirilmişti, en son yapılan düzenlemeyle...

Ülkemizde ekonomiyi canlandırmak için, seçilen bazı alanlarda vergi indirimleri getirilmişti, en son yapılan düzenlemeyle bu indirimlerin süresi tekrar uzatıldı. Uzatılan vergi indirimleri, aşağıdaki sürelerin bitimi halinde tekrar eski oranlarında uygulanmaya başlayacak:

– Ticari araçlarda KDV oranı %1 olarak uygulanmaya 30.06.2019 tarihine kadar devam edecek.

– Mobilyada KDV'nin %8 olarak uygulanması uygulaması 30.06.2019'a kadar devam edecek.

– Beyaz eşyada %0'a indirilen ÖTV oranı 30.06.2019 tarihine kadar geçerli olmaya devam edecek.

– Vergisiz fiyatı 70 bin liranın altında olan otomobillerde ÖTV oranı %45'ten %30'a, fiyatı 70 bin ile 120 bin arası olan araçlarda %50'den %35'e indirilmişti. Otomobillerdeki ÖTV indirimi 30.06.2019 tarihine kadar uzatıldı.

– Motosikletlerdeki 250 cc ve altında bulunanlar için ÖTV'nin sıfır olarak uygulanması uygulaması 30.06.2019 tarihine kadar devam edecek,

– Tapu harçlarında %4'lük oran %3'e indirilmişti, %3'lük oranın (Alıcı %1.5 + Satıcı %1.5) uygulanmasına 31.12.2019 tarihine kadar devam edilecek,

– Konutta ve işyerinde %18 olarak uygulanması gereken KDV oranının, %8 olarak uygulanması uygulaması da 31.12.2019'a kadar devam edecek,

Yukarıdaki düzenlemeleri yapan 843 sayılı Bazı Bakanlar Kurulu Kararları ile Cumhurbaşkanı Kararlarında Değişiklik Yapılmasına İlişkin Karar, 1 Nisan 2019 tarihi itibarıyla yürürlüğe girecek.

VERGİ GELİRLERİ AZALIR MI?

Ülkemizde son yıllarda bütçe disiplininin seçimler ve israflar nedeniyle ciddi oranda kaybolduğu ve önemli bütçe açıkları verdiğimiz bir gerçektir. 2017 yılı sonu itibarıyla 47.4 milyar, 2018 yılı sonu itibarıyla 72.6 milyar açık veren bütçe, 2019 yılı sonunda da 80.6 milyar lira açık verecektir. 2019 yılının ilk iki ayında bütçe açığı 11.7 milyar olarak gerçekleşmiş iken, yeni vergi indirimlerine gitmek bütçedeki açığı daha fazla artırmaz mı? Bilindiği üzere bu vergi indirimleri, 2018 yılının son aylarında başlamış ve 2019 yılının ilk üç ayında uygulamaya devam etmişti, şimdi vergi indirimlerinin uygulama süresi tekrar uzatıldı. Bu indirimlerin 2018 yılı sonuçlarını incelediğimizde, ekonomiyi canlandırma etkisinin çok sınırlı kaldığı ve bütçeye de vergi gelirlerinin azalması olarak yansımadığı görülmektedir.
Vergi indirimlerinin etkileyeceği bütçe gelir kalemlerine baktığımızda; dayanıklı tüketim ve diğer mallara ilişkin ÖTV hedefinin 2019 yılı için 9.320 milyar olduğunu, motorlu taşıt araçlarına ilişkin ÖTV hedefinin 23.926 milyar olduğunu, harç geliri hedefinin 27.741 milyar olduğunu belirleyerek, indirimlerin bütçenin gelir hedeflerini tutturmasını engelleyip engellemeyeceğine birlikte karar verelim. İnşaat ve mobilyadaki katma değer vergisi indirimlerini de dikkate aldığımızda, vergi indirimlerinin uygulanması ile beraber devletin yaklaşık 8 milyar liralık bir vergi gelirinden vazgeçtiği sonucuna ulaşılabilir. Bu indirimler yoluyla devletin 8 milyar liralık bir vergi kaybına uğrayacağı sonucu, çok doğru bir sonuç olmayabilir. Şöyle ki; vergi indirimlerinin tüketimdeki kayıpları durdurup, ilave tüketim yaratması durumunda, devlet hiç alamayacağı ÖTV ya da KDV'yi tahsil ederek kayıplarını telafi etmiş de olacaktır.

HASTALIĞINI KABUL ETMEYEN HASTA PSİKOLOJİSİ TERK EDİLMELİDİR

Ülkemiz, 2018 yılı ortalarında zirveye çıkan ve halen etkisini artırarak devam eden, çok ciddi ekonomik sorunlarla boğuşmaktadır. Döviz kurlarının, faizlerin ve enflasyonun önlenemez yükselişi, ülkemizde şirket iflaslarını ve Cumhuriyet tarihinin en yüksek işsizlik rakamlarını ortaya çıkarmıştır. Ülkemizin önümüzdeki beş yıl içinde en önemli probleminin, işsizlik nedeniyle ortaya çıkacak olan büyük sosyal problemler olduğunu şimdiden görüp, buna göre bir önlem almakta fayda vardır. Türkiye'de 500'den fazla işçi çalıştıran işyeri sayısının bin 500 ve burada istihdam edilen kişi sayısının 1.800.000 kişi olduğu gerçeği karşısında; bir yılda 2.500.000 yeni istihdam fikrini ortaya atanların, biraz daha fazla düşünmeleri gerektiğini hatırlatırım.
Vergi indirimleri yoluyla ekonomiyi canlandırmak için beyaz eşya satışı ya da motosiklet satışı ile bu işlerin olamayacağını görmek gerekmektedir. Ekonomiyi canlandırmak için konut ya da otomobil satışlarını artırmak isteği, yüksek faiz duvarına toslamaktadır. Ayrıca borçlanarak yaratılacak talep artışının enflasyonu artırıcı etkisi nasıl engellenecektir? Tasarruf açığı olan bir ekonominin, tüketimi özendirmeye çalışması da yeni bir ikilem olarak karşımıza çıkmaktadır.
Türkiye'nin herkesi ikna edecek, ayağı yere basan ve ekonomik gerçeklikleri reddetmeyen yeni bir ekonomi yol haritasına ihtiyacı vardır. Bu yol haritası oluşturulmadan, alınan palyatif tedbirlerle hiçbir sonuç alınamadı ve alınamayacak da.



Kaynak: Sözcü Gazetesi