Madenlerde Radikal Önlemler Gerekiyor / Okan Güray Bülbül
(30.10.2014)
Tehlikeli ortamlarda üretime devam eden şirketlerin sözleşmeleri iptal edilir ve asgari koşul belirlenerek üretim bu şartlar sağlanmadan başlatılmazsa ciddi adım atılmış olur. SOMA'DA yaşanan...

 Tehlikeli ortamlarda üretime devam eden şirketlerin sözleşmeleri iptal edilir ve asgari koşul belirlenerek üretim bu şartlar sağlanmadan başlatılmazsa ciddi adım atılmış olur.

SOMA'DA yaşanan Cumhuriyet tarihinin en büyük maden kazasından sonra acılar henüz tazeyken hazırlanan ve maden işçilerine önemli haklar getiren torba yasa Meclis'ten geçip yürürlüğe girdikten bir gün sonra pek çok madenin kapatıldığını gördük. Torba yasanın amacı madenlerdeki çalışma koşullarını iyileştirmek ve maden işçilerine yerin metrelerce altında çalışmaları karşılığında daha iyi ücretler ve daha çabuk bir emeklilik sağlamaktı. 

NİYET İYİ AMA KAZALAR SÜRÜYOR

Bu niyet bir anlamda gerçekleşti. Fakat asıl önemli olan madencilerin iş bulmaya devam edebilmeleri. Yani madencilere asgari ücretin iki katı kadar ücret, daha fazla yıllık izin ve fiili hizmet süresi zammının izinde de uygulanması hakları verilirken işveren tarafının artan maliyetleri göz önünde bulundurulmadığı için işçiler işinden oldular. Bu nedenle de torba yasada kendilerine sunulan yeni hakların hiçbirinden yararlanamaz hale geldiler. 

YENİ SORUNLAR ORTAYA ÇIKTI

Torba yasada maden işçilerinin haklarının iyileştirilmesi bazı madencilerin işinden olmasına bile neden oldu. İşverenler kârlılıkları düşünce madenleri kapattılar veya daha düşük kapasitede çalışmaya başladılar. Karaman’daki madende de torba yasa öncesi 300 madenciden fazla çalışan varken bu rakamın 180’e düşmesi söz konusu olmuş. Dolayısıyla madencilerin çalışma koşullarının iyileştirilmesi ve haklarının genişletilmesi olumluyken, bu düzenlemelerin madenlerdeki sorunları çözmediği gibi yeni bazı sorunlara neden olduğu görülüyor. 

NELER YAPILABiLiR?

ÜLKEMİZDEKİ bütün madenlerin sahibi olan devlet, gerekli koşulları sağlamayan ve tehlikeli ortamlarda üretime devam eden şirketlerin sözleşmesini iptal eder ve asgari koşulları yeniden belirleyerek üretimleri bu koşullar sağlanmadan başlatmazsa çok ciddi bir adım atılmış olur. Bu sayede belki ilk etapta önemli ölçüde maden işçisi işsiz kalacaktır. Fakat Türkiye’nin geleceği ve işçilerin can güvenliği açısından bu çok önemli ve radikal bir adım olacaktır. Bu sürede hazırlanacak bir düzenlemeyle maden işçileri kısa çalışma fonundan ücretlerini almaya devam bile edebilirler.

Bir eş için geçerli

Soru: Eşim ve ben çalışıyoruz. Çocuklar nedeniyle asgari geçim indiriminden yararlanabilir miyiz? (Kandemir Gül)
Cevap: Asgari geçim indirimi uygulamasında eşlerin ikisinin de ücretli olması halinde çocuklar yalnızca sosyal güvenlik yönünden tabi oldukları eşin bildirimine dahil edilecektir. İkinizin birden AGİ oranını yükseltmeniz mümkün değil.

İspat etmeniz gerek 

Soru: 1989'da girişim olmasına rağmen işyerim bordro vermemiş. SGK girişimi kabul etmiyor. Ne yapmalıyım? (Perihan Şenyön)
Cevap: O dönemde işe girdiğinizi kanıtlayacak belge, tanık temin edip iş mahkemesinde hizmet tespit davası açabilirsiniz. Sigortalılığınız ispatlandığında girişiniz bu tarihe çekilecektir.

İki aylığı da alabilir

Soru: Annemin eşi 2012’de babası 2008 öncesinde vefat etti. Eşten SSK, babadan Bağ-Kur maaşı alıyor. Babasından olan maaşın kesilmesi, geri ödenmesi söz konusu olabilir mi? (Esin Ali Kocaoğlu)
Cevap: Annenizin babasının ölüm tarihi eğer 02.08.2003 ila 30.09.2008 arasındaki bir tarihte ise her iki aylığı da alabilir. Aylıkların kesilmesi söz konusu değildir.



Kaynak: Akşam Gazetesi