Yine Yeniden Stok Affı / Akif Akarca,Dr.Mehmet Şafak
(07.06.2018)
7143 sayılı Kanun 18 Mayıs 2018 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Anılan kanun düzenlemeleri arasında yer alan “Matrah ve Vergi Artırımı” önceki haftaki, “Varlık Barışı” geçen...

7143 sayılı Kanun 18 Mayıs 2018 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Anılan kanun düzenlemeleri arasında yer alan “Matrah ve Vergi Artırımı” önceki haftaki, “Varlık Barışı” geçen haftaki yazımızda ele alınmış olup, bu haftaki yazımızda ise anılan Yasanın 6. maddesinde “İşletme Kayıtlarının Düzeltilmesi” başlığı altında düzenlenen “Stok Affı” ele alınacaktır.

A- İşletmede mevcut olduğu halde kayıtlarda yer almayan emtia makine teçhizat ve demirbaşlar

Kanun hükümleri ile gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerine (adi, kollektif ve adi komandit şirketler dahil) işletmelerinde mevcut olduğu halde kayıtlarında yer almayan emtia, makine, teçhizat ve demirbaşları rayiç bedel ile yasal kayıtlarına intikal ettirmek suretiyle, kayıtlarını fiili duruma uygun hale getirmelerine imkan sağlanmaktadır.

Faturasız emtia, makine, teçhizat ve demirbaşların kayıtlara intikal ettirilmesine imkan veren düzenleme, bütün gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerini kapsamaktadır. Uygulama kapsamına, serbest meslek erbabı, ferdi ticari işletmeler, adi ortaklıklar, kollektif şirketler, adi komandit şirketler ile sermaye şirketleri, kooperatifler, iktisadi kamu müesseseleri, dernek ve vakıflara ait iktisadi işletmeler ve iş ortaklıkları dahil bulunmaktadır.

Uygulama kapsamında olan mükellefler, işletmelerinde mevcut olduğu halde kayıtlarında yer almayan emtia, makine, teçhizat ve demirbaşlarını 31 Ağustos 2018 gününe (bugün dahil) kadar ayrı bir beyanname ve ekinde bir envanter listesi ile bağlı oldukları vergi dairelerine bildireceklerdir.

Bu kıymetler, bildirim tarihindeki rayiç bedelle değerlenmek suretiyle envanter listesinde gösterilecektir. Rayiç bedel, o kıymetin değerleme günü itibarıyla normal alım satım bedelidir.

Dolayısıyla bu bedel, mükellefin kendisi tarafından bizzat tespit edebileceği gibi bağlı olduğu meslek kuruluşuna da tespit ettirilebilecektir. Bildirilen kıymetler yasal kayıt süresi içerisinde kayıtlara intikal ettirilecektir.

Yasaya göre, kayıtsız stok bildiren mükellefler bu mallarını satmaları halinde, defterlere kaydedilecek satış bedeli kayıtlı değerinden düşük olamayacaktır. Gerçek satış bedelinin kayda alınan bedelden düşük olması halinde, kazancın tespitinde kayıtlı bedel dikkate alınacaktır.

Yasa uyarınca beyan edilerek kayıtlara intikal ettirilen genel orana (%18) tabi makine, teçhizat ve demirbaşlar ile emtianın bedeli üzerinden %10 oranı, indirimli orana (%1 veya %8) tabi diğer makine, teçhizat, demirbaş ve emtiaların bedeli üzerinden tabi olduğu oranların yarısı esas alınmak suretiyle katma değer vergisi hesaplanarak, ayrı bir beyanname ile sorumlu sıfatıyla beyan edilecek ve hesaplanan vergi 31 Ağustos 2018 gününe (bugün dahil) kadar ödenecektir.

(Beyananme 31 Ağustos tarihinden önce verilmiş olsa bile ödeme 31 Ağustos günü akaşmna kadar yapılabilecektir.)

Teslimleri KDV’den müstesna olan emtia, makine, teçhizat ve demirbaşlarla ilgili olarak bu uygulamadan yararlanılması mümkün değildir.

Beyan edilen “emtia” üzerinden hesaplanan katma değer vergisi, 1 no.lu beyannamede genel esaslar çerçevesinde mal ve hizmet teslimleri üzerinden hesaplanan katma değer vergisinden indirilecektir. Ancak, kayıtlarda yer almayan “makine, teçhizat ve demirbaşlar”ın bedeli üzerinden hesaplanarak ödenen katma değer vergisinin indirimi mümkün olmayıp, ödenen bu tutar, verginin ödendiği yılın gelir ve kurumlar vergisi matrahlarının belirlenmesinde gider olarak dikkate alınacaktır.

Yasaya göre, kanun hükümlerinden faydalanan mükellefler hakkında; KDV Kanunu’nun 9. maddesinin 2 numaralı bendinde yer alan “fiili ya da kaydî envanter sırasında belgesiz mal bulundurulduğunun tespiti halinde, bu alışlar nedeniyle, ziyaa uğratılan katma değer vergisinin, belgesiz mal bulunduran mükelleften aranacağı” hükmü uygulanmayacaktır. Dolayısıyla, anılan mükellefler hakkında belgesiz mal bulundurduğu gerekçesiyle malın emsal bedeli üzerinden cezalı olarak re'sen tarhiyat yapılmayacaktır.

Bildirime dahil edilen makine, teçhizat ve demirbaşlar için amortisman ayrılamayacaktır.
Özel tüketim vergisi konusuna giren malları bu kapsamda beyan eden ve alış belgelerini ibraz edemeyen mükelleflerin bu malların beyan tarihindeki miktarı ve emsal bedeli üzerinden geçerli olan özel tüketim vergisini 31 Ağustos 2018 tarihine (bu tarih dahil) kadar ayrı bir beyanname ile beyan ederek aynı süre içinde ödemeleri hâlinde bu mallar bakımından 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunu'nun 4'üncü maddesinin (3) numaralı fıkrası hükmü uygulanmayacaktır.

Bu şekilde beyan edilerek ödenen özel tüketim vergisi için vergi cezası kesilmeyecektir.

Bilanço esasına göre defter tutan mükelleflerin, aktiflerine intikal ettirdikleri emtia için ayrı, makine, teçhizat ve demirbaşlar için ayrı olmak üzere pasifte karşılık hesabı açılacaktır. Emtia için ayrılan karşılık, ortaklara dağıtılması veya işletmenin tasfiye edilmesi halinde, sermayenin unsuru sayılacak ve vergilendirilmeyecektir. Makine, teçhizat ve demirbaşlar için ayrılan karşılıklar ise birikmiş amortisman olarak kabul edilecektir.

İşletme hesabı esasına göre defter tutan mükellefler ise beyan ettikleri emtiayı defterlerinin gider kısmına satın alınan mal olarak kaydedeceklerdir.

Ba formu vermek zorunda olan mükellefler, beyan ettikleri kıymetleri rayiç bedelleriyle,
Ba formunun “Soyadı/Adı Unvanı” bölümüne “Muhtelif Satıcılar (7143 sayılı Kanun
Madde 6/1)”, “Vergi Kimlik Numarası” bölümüne (3333 333 333) yazmak suretiyle bildireceklerdir.

B- Kayıtlarda yer aldığı halde işletmede mevcut olmayan mallar

Anılan yasa ile gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerine (adi, kollektif ve adi komandit şirketler dahil) kayıtlarında yer aldığı halde işletmelerinde mevcut olmayan emtialarını, 31 Ağustos 2018 gününe (bu gün dahil) kadar fatura düzenlemeleri ve her türlü vergisel yükümlülüklerini yerine getirmek suretiyle kayıt ve beyanlarına intikal ettirmeleri ve böylece kayıtlarını fiili duruma uygun hale getirmeleri imkanı verilmektedir.

Bu hüküm, bütün gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerini kapsamaktadır. Uygulama kapsamına; ferdi işletmeler, adi ortaklıklar, kollektif şirketler, adi komandit şirketler ile sermaye şirketleri, kooperatifler, iktisadi kamu müesseseleri, dernek ve vakıflara ait iktisadi işletmeler ve iş ortaklıkları dahil bulunmaktadır.

Bu kapsamda düzenlenecek faturada yer alacak bedel, söz konusu malla aynı neviden olan malların gayri safi kar oranı dikkate alınarak tespit edilecektir. Gayri safi kâr oranının yasal kayıtlardan tespit edilemediği hallerde, mükellefin bağlı olduğu meslek odalarının belirleyeceği oranlar esas alınacaktır.

Yukarıda açıklanan şekilde faturalanan ve yasal defterlere kaydedilen emtialarla ilgili işlemler, normal satış işlemlerinden bir farklılık arz etmemektedir. Faturada malın tabi olduğu oranda katma değer vergisi hesaplanacak ve ilgili dönem KDV beyannamesine dahil edilerek beyan edilecek, anılan dönemde ödenecek KDV çıkarsa, ödenecek KDV tutarının bu emtia beyanından kaynaklanan tutara kadar olan kısmı ilk taksiti beyanname verme süresi içinde, izleyen taksitler beyanname verme süresini takip eden ikinci ve dördüncü ayda olmak üzere üç eşit taksitte ödenecektir. Taksitlendirmeden yararlanarak ödeme yapmak isteyenler ek bir beyanname vereceklerdir. İlgili dönemde ödenecek KDV çıkmaması halinde ya da ödenecek kdv tutarının emtiadan kaynaklanan kısmını taksitle ödemeyip bir seferde ödemeyi tercih edenlerce başka bir işlem yapmaya ve ek beyanname vermeye gerek olmayacaktır. Düzenlenen faturada yer alan satış hasılatı ve bu malların kayıtlarda yer alan maliyet bedelleri yıllık gelir veya kurumlar vergisi matrahının hesaplanmasında da dikkate alınacaktır.

Kayıtlarda yer aldığı hâlde işletmede mevcut olmayan emtianın ÖTV’ye tabi olması hâlinde, ilgili mevzuatına göre hesaplanacak ÖTV’ye faturada yer verilecek ve bu emtianın tabi olduğu genel beyan usul ve esasları dahilinde ilgili dönemde beyan edilip ödenecektir.

Eczaneler, stoklarında kaydi olarak yer aldığı hâlde fiilen bulunmayan ilaçları, 31 Ağustos 2018 tarihine (bu tarih dahil) kadar “maliyet bedeli” üzerinden fatura düzenlemek suretiyle kayıtlarından çıkarabileceklerdir. Bu suretle kayıtlardan çıkarılan ilaçların maliyet bedeli üzerinden %4 oranında hesaplanan katma değer vergisi ayrı bir beyanname ile beyan edilerek aynı süre içinde ödenecektir. Ödenen bu vergi, hesaplanan katma değer vergisinden indirilemeyecek, gelir ve kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider olarak dikkate alınamayacaktır. Dolayısıyla, anılan vergi kanunen kabul edilmeyen gider olarak kaydedilecektir.

Bilanço esasına göre defter tutanlarda, kayıtlarda yer aldığı hâlde işletmede mevcut olmayan emtia nedeniyle düzenlenen faturadaki bedel karşılığında, nakit para, banka, alacak senedi, çek ve benzeri değerler varsa bunlar kayıtlara alınabilir. Aktif hesaplarda meydana gelen artışın herhangi bir şekilde tespit edilememesi hâlinde “689 Diğer Olağan Dışı Gider ve Zararlar” hesabına borç kaydı yapılacak ve bu tutar, gelir veya kurumlar vergisi beyannamesinin düzenlenmesi sırasında kanunen kabul edilmeyen gider olarak dikkate alınacaktır.

Bu şekilde düzenlenen faturalar, Bs formu vermek zorunda olan mükelleflerce, Bs formunun “Soyadı/Adı Unvanı” bölümüne “Muhtelif Alıcılar (7143 sayılı Kanun madde 6/2)”, “Vergi Kimlik Numarası” bölümüne (4444 444 444) yazılmak suretiyle bildirilecektir.



Kaynak: Dünya Gazetesi