Yaklaşık üç ay önce bu köşede yatırım teşvikleriyle ilgili yapılabilecek hemen bütün düzenlemelerin yapıldığını yazmıştım. Uygulamada ciddi sorunlar olabilir, başka teşvikler de önerilebilir ama bu teşviklerin yetersiz olduğunu söylemek mümkün değil demiştim. 

Geçtiğimiz hafta TBMM’ye sevk edilen ve görüşmeleri başlayan bir Torba Kanun tasarısında yatırım teşvikleriyle ilgili yine önemli sayılabilecek düzenlemeler öngörülüyor. Tasarı nasıl yasalaşır bilinmez ama ilgilenenler için kısa bir özet yapmakta yarar var.

İmalat sanayiinde yatırım yapanlara KDV iadesi

Tasarıyla, imalat sanayiine yönelik yatırım teşvik belgesi kapsamında yatırım yapanlara, bu yatırım kapsamındaki inşaat işleri nedeniyle 2017 yılında yüklenilen ve indirim yoluyla telafi edilemeyen katma değer vergisinin iadesi öngörülüyor.

Görüldüğü gibi, geçici olarak ve inşaat işleri nedeniyle yüklenilen katma değer vergisi ile sınırlı bir iade olanağı getiriliyor. Yatırımcılara, kaynağa en fazla ihtiyaç duyacakları bir dönemde, nakit kaynak sağlanıyor. Önemli bir destek. Uygulaması da hızla yapılırsa amaca hizmet edebilir.

Düzenlemenin biraz da teknik ayrıntısına bakarsak, tasarı uygulamayı sabit yatırım tutarına bağlı olarak iki farklı şekilde yapılandırıyor. Tasarıya göre, yatırım teşvik belgesi kapsamında, 50 milyon liraya kadar sabit yatırım öngören yatırımlara ilişkin inşaat işlerinde, 2017 yılında yüklenilen ve 2017 sonuna kadar indirilemeyen katma değer vergisi izleyen yıl içerisinde, talep edilmesi durumunda yatırımcıya iade edilecek. Sabit yatırım tutarı 50 milyon lira ve üzerindeyse, iade yıllık olarak değil altı aylık dönemler itibariyle yapılacak.

İmalat sanayiinde yatırım yapanlara daha cazip teşvik oranları

Tasarıyla, imalat sanayiine yönelik yatırım teşvik belgesi kapsamında yatırım yapanlara, 2017 yılında yapacakları yatırım harcamalarıyla sınırlı olarak, yatırıma katkı oranlarını, kurumlar vergisi indirim oranını ve yatırıma katkı oranının diğer gelirlere indirimli oran uygulanmak suretiyle kullanılabilecek kısmını belirleyen oranı artırma konusunda Bakanlar Kurulunun yetki sınırları artırılıyor.

Tasarıya göre, kapsamdaki yatırımlar için Bakanlar Kurulu;

• Yatırıma katkı oranı yüzde 70’e (büyük ölçekli yatırımlarda yüzde 80’e),

• Kurumlar vergisi indirim oranını yüzde 100’e,

• Diğer gelirlere indirimli oran uygulayarak yatırıma katkı tutarının yatırım döneminde kullanılabilecek kısmını yüzde 100’e, kadar artırabilecektir. Tasarının bu haliyle yasalaşması durumunda,

• Yatırıma katkı tutarında 15 puanlık artış, yatırım maliyetini %15’e varan oranda azaltacaktır.

• Diğer gelirlere indirimli oran uygulayarak yatırıma katkı tutarının yatırım döneminde kullanılabilecek kısmını yüzde 80’den yüzde 100’e çıkartılması da teşvike ulaşım süresini, yatırımcının durumuna bağlı olarak azaltacaktır.

Bu düzenleme sonrasında, bazı yatırımcıların, yatırım nedeniyle sağlayacakları kurumlar vergisi tasarrufunun tamamının yatırım döneminde sağlanması olanaklı hale gelebilecektir. Bu düzenlemeler, birçok yatırımcıya yatırım döneminde ciddi bir kaynak sağlayabilecek önemli düzenlemelerdir. Benim tek endişem, bir çok yatırımcı diğer gelirlere indirimli oran uygulayarak yatırıma katkı tutarının yüzde 80 veya yüzde 100’üne ulaşma olanağını, yeterli kazanç olmadığı için kısıtlı yatırım döneminde fiilen kullanamayacaktır. Yeni düzenleme bu yatırımcılara ilave olanak sağlamayacaktır.

Bu yatırımcılarda, işletme döneminde indirimli oran uygulaması devam edecek, bu da bugüne kadar olduğu gibi yeni yatırımdan elde edilen kazancın tespitini gerektirecektir. Bu işin ne kadar zor olduğunu da yapanlar bilir. Bu düzenlemeler yerine, gerekirse yatırıma katkı oranlarını da biraz indirerek, yeni yatırımdan elde edilen kazanç / diğer gelirler ayırımı yapılmaksızın, bütün gelirlere indirimli oranın uygulanmasını ve yatırımcıya olabildiğince yatırım döneminde veya yatırım dönemine yakın dönemlerde destek sağlayan bir düzenlemenin daha teşvik edici olabileceğini düşünüyorum.

Uygulamaya dikkat

İndirimli kurumlar vergisi teşviki 2009 yılında getirildi. Halen uygulanan Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar ise 2012 tarihli. 2012 yılından bugüne kadar bu Kararda 10 civarında değişiklik yapıldı. Yukarıda bahsedilen yasa değişikliğinden sonra, Kararnamede bir değişiklik daha olacak ve yeni belgeler yeni teşvikler çerçevesinde verilecek.

Halen tamamlama vizesi yapılmış veya yapılmamış, farklı kararnameler kapsamında düzenlenmiş, farklı belgelere dayanılarak indirimli kurumlar vergisi oranı teşviki uygulanıyor. Her kararname değişikliği beraberinde yeni uygulama sorunları getiriyor. Hem yatırımcılar açısından hem de ilgili kamu otoriteleri açısından sürecin iyi yönetilmemesi durumunda, önümüzdeki dönemlerde ciddi vergi tartışmaları yapmamız, önemli vergi tarhiyatları ve ihtilafları yaşamamız olasılığı uzak değil. Bugünden bu konuları çalışmakta yarar var.