Milyonların Gözü Asgari Ücrette
(30.11.2020)
Asgari ücret tespit komisyonu 2021 yılında uygulanacak asgari ücreti belirlemek üzere bu hafta ilk toplantısını yapacak...

Asgari ücret tespit komisyonu 2021 yılında uygulanacak asgari ücreti belirlemek üzere bu hafta ilk toplantısını yapacak. İşçi, işveren ve devlet temsilcilerinin yer aldığı komisyon, dördüncü toplantıda yeni asgari ücreti belirleyecek. Pandemi dolayısıyla kısa çalışma ve ücretsiz izinde olduğu için milyonlarca kişi 2020 yılı asgari ücretini tam alamazken, yeni yılda asgari ücretin ne kadar artırılacağı merak ediliyor. Habertürk’ten Ahmet Kıvanç yazdı.

Asgari Ücret Tespit Komisyonu, gelecek yıl uygulanacak asgari ücreti belirlemek üzere bu hafta çalışmalara başlayacak. Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk başkanlığında ilk toplantısını cuma günü gerçekleştirecek komisyonda işçi, işveren ve devlet adına 5’er üye görev yapıyor. İşçileri en fazla üyeye sahip işçi sendikaları konfederasyonu olarak TÜRK-İŞ, işverenleri de Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu (TİSK) temsil ediyor. Kararların oy çokluğu ile alındığı komisyon, ay içinde yapacağı dördüncü toplantıda yeni asgari ücreti ilan edecek.

Asgari ücret 2016 yılında yüzde 30.0, 2017’de yüzde 7.9, 2018’de yüzde 14.2, 2019 yılında yüzde 26.1, 2020 yılında da yüzde 15 oranında artırıldı. Tüketici fiyat endeksi (TÜFE) ise yıllık bazda 2015’te yüzde 8.81, 2016’da yüzde 8.53, 2017’de yüzde 11.92, 2018’de yüzde 20.30, 2019 yılında da yüzde 11.84 oranında arttı. Asgari ücret, 2017 yılı hariç diğer yıllarda bir önceki yıl gerçekleşen enflasyonun üzerinde artırıldı.

Merkez Bankası’nın son enflasyon raporunda 2020 yılı enflasyon rakamı yüzde 12.1 olarak tahmin edildi. Son yıllardaki artışlar dikkate alındığında 2021 yılında uygulanacak asgari ücretin yüzde 12’den daha yüksek bir oranda artırılması beklenebilir. Ancak, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın TOBB’un toplantısında dile getirdiği “acı reçete” sözlerini de dikkate almak gerekir. Acı reçetenin ücretleri kapsayıp kapsamadığı, asgari ücret görüşmeleri ile belli olacak.

Net asgari ücret yüzde 12 artış yapıldığında 2 bin 603 TL, yüzde 15 artış yapıldığında ise 2 bin 673 TL’ye yükselecek.

NET ÜCRETİN İÇİNDE AGİ DE YER ALIYOR

Asgari geçim indirimi (AGİ) uygulaması başladığından beri net asgari ücret bekar işçi için ödenen AGİ tutarı dahil edilerek açıklanıyor. 2020 yılında 2324.71 TL olan net asgari ücretin 220.73 TL’sini AGİ oluşturuyor. Bekar asgari ücretli çalışandan 154.50 TL gelir vergisi, 22.34 TL damga vergisi olmak üzere ayda 176.84 TL vergi alınıyor.

Brüt 2943 TL olan asgari ücretin işverene maliyeti ise 3 bin 458 TL’ye ulaşıyor.

TÜRK-İŞ, DİSK ve HAK-İŞ geçen yıl yaptıkları ortak açıklamada, asgari ücretin AGİ hariç ve net olarak açıklanmasını, ücretlerin asgari ücrete tekabül eden kısmının da vergiden muaf tutulmasını talep etti.

ASGARİ ÜCRET DESTEĞİ SÜRECEK Mİ?

Asgari ücrete yapılacak zam oranını belirleyici unsurlardan birini de asgari ücret desteğinin akıbeti oluşturacak. 2019 yılında 500’den fazla işçi çalıştıran işyerlerinde işçi başına aylık 100 lira, 500’den az işçi çalıştıran işyerlerinde de 150 lira hazine desteği sağlandı. 2020 yılında ise işçi başına 75 lira destek uygulandı. Asgari ücret desteği gelecek yıl devam etmezse işçinin cebine tek kuruş girmeden işverenin maliyeti daha başlangıçta yüzde 2.5 oranında artacak. İşçi ve işveren sendikaları asgari ücret desteğinin devam etmesini istiyor.

AVRUPA’DA EN DÜŞÜK BEŞ ÜLKE ARASINDAYIZ

Ücret düzeyi ne olursa olsun tüm çalışanları doğrudan ve dolaylı ilgilendiren asgari ücret, 2018 ve 2020 yılındaki döviz kuru artışları karşısında euro bazında adeta eridi. Türkiye asgari ücret bakımından euro bazında Avrupa’da işçiliğin en ucuz olduğu ülkeler arasına geriledi. Türkiye’de 2004 yılında 239 euro olan brüt asgari ücret, 2016’da 519 euroya çıktı. Döviz kurundaki artış nedeniyle 2017’de 479, 2018’de 446, 2019’da 422 euroya gerileyen asgari ücret 2020 ocak ayında 440 euro oldu. Ancak, kur artışının hızlanması nedeniyle temmuzda 383 euroya, şimdi de 367 euroya geriledi.

Avrupa Birliği (AB) üyesi ve aday 26 ülke arasında (Norveç, İzlanda, İsviçre, İtalya gibi AB üyesi ülkelerde asgari ücret uygulaması bulunmuyor) iki yıldır Türkiye’nin altında sadece 4 ülke bulunuyor. Bu ülkeler sırasıyla Sırbistan (344),Karadağ (331),Bulgaristan (312) ve Arnavutluk (209). Ucuz işçilik bakımından Türkiye söz konusu dört ülke ile aynı kulvarda yer alıyor.

Türkiye, 2004 yılında Avrupa’da asgari ücret uygulanan 23 ülke arasında 12. sırada yer alıyordu. 2004’te asgari ücret Bulgaristan’da 61, Türkiye’de 239 euro düzeyinde bulunuyordu. Bulgaristan’daki asgari ücret Türkiye’deki rakamın dörtte biri seviyesinde yer alıyordu. 2020 yılı aralık ayında Bulgaristan’daki asgari ücret Türkiye’deki rakamın yüzde 85’ine ulaştı. Aradaki fark 55 euroya indi.

2004 yılında Türkiye’deki asgari ücret, 175 euro olan Polonya’yı yüzde 36 geçerken, bu yıl Polonya Türkiye’ye yüzde 59 fark arttı.

Aylık brüt asgari ücret (Euro)              
  2004 2010 2015 2016 2017 2018 2019 2020
Belçika 1.186 1.387 1.502 1.502 1.532 1.563 1.594 1.626
Bulgaristan 61 123 184 215 235 261 286 312
Çekya 207 302 332 366 407 478 519 546
Almanya     1.440 1.440 1.498 1.498 1.557 1.584
Estonya 159 278 390 430 470 500 540 584
İrlanda 1.073 1.462 1.462 1.546 1.563 1.614 1.656 1.707
Yunanistan 631 862 684 684 684 684 684 758
İspanya 537 739 757 764 826 859 1.050 1.108
Fransa 1.215 1.344 1.458 1.467 1.480 1.498 1.521 1.539
Hırvatistan   345 396 408 433 462 506 537
Letonya 119 254 360 370 380 430 430 430
Litvanya 130 232 300 350 380 400 555 607
Lüksemburg 1.403 1.683 1.923 1.923 1.999 1.999 2.071 2.142
Macaristan 202 272 333 351 412 445 464 452
Malta 541 660 720 728 736 748 758 777
Hollanda 1.265 1.408 1.502 1.525 1.552 1.578 1.616 1.680
Polonya 175 321 410 434 453 503 523 583
Portekiz 426 554 589 618 650 677 700 741
Romanya 68 142 218 232 275 408 446 461
Slovenya 471 597 791 791 805 843 887 941
Slovakya 148 308 380 405 435 480 520 580
İngiltere 1.054 1.076 1.379 1.512 1.393 1.401 1.453 1.583
Karadağ     288 288 288 288 331 331
Makedonya     214 227 240 279    
Arnavutluk 75 130 157 160 163 181 211 209
Sırbistan 116 222 235 234 248 285 308 344
Türkiye 239 338 424 519 479 446 390 383
ABD 707 872 1.035 1.154 1.192 1.048 1.098 1.122
Kaynak: Eurostat                

ASGARİ ÜCRET NELERİ ETKİLİYOR?

Asgari ücret, çalışanların yanı sıra milyonlarca vatandaşı şu yollarla etkiliyor:

– Asgari geçim indirimi

– İşçi ve işverenin sosyal güvenlik primleri

– Bağ-Kur primleri

– Genel Sağlık Sigortası primi

– İşsizlik Sigortası primi

– Sosyal Güvenlik Destek Primi

– Asgari ücretle çalışanların kıdem tazminatı

– İhbar tazminatı

– Sosyal Güvenlik Kurumu’nun verdiği idari para cezaları

– Çeşitli vergilerle ilgili para cezaları

– Ücretten kesilen gelir ve damga vergisi

– Çıraklar ve stajyer öğrencilerin SGK primleri ve ücretleri

– Doğum, askerlik ve yurt dışı borçlanması

– İsteğe bağlı sigorta primleri

– Taksici, dolmuşcu, rehber ve part – time çalışanların sigorta primleri

– İkili sözleşme bulunmayan ülkelere çalışmaya giden işçilerin sigorta primleri

– Genel Sağlık Sigortası ödemelerinde gelir testi kriteri

– Geçici işsizlik ödeneği

– İşsizlik maaşı

– Evde bakım ücreti

– 65 yaş ve engelli aylığı

– Emekli aylıkları

– Teşvik uygulamalarındaki sübvansiyonlar

– Bireysel Emeklilik Sigortası için sağlanan devlet katkısı



Kaynak: Ahmet Kıvanç / Haber Türk