Okurumuz Nilgün Doğangün, “Sayın Resul Bey, GSS prim borç ödemesine istinaden bir sorum var. Mart 2011-Temmuz 2013 arası çalışan SSK’lıydım. Temmuz 2013’ten sonra otomatikman Emekli Sandığı emeklisi babamın üzerinden yararlandım (evli ve çalışan olmadığım için). GSS primi ödeyecek miyim? Gelir tespiti yaptırmam yeterli mi” diye soruyor. 

Genel sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin, sağlık hizmeti sunucusuna başvurduğu tarihten önceki son bir yıl içinde toplam 30 gün genel sağlık sigortası prim ödeme gün sayısının olması halinde sağlık yardımlarından faydalanabilirler.

Genel sağlık sigortasında, sigortalı olarak çalışan, isteğe bağlı sigorta primi ödeyen veya SGK’dan emekli aylığı alan kişilerin kendileri zaten genel sağlık sigortasından yararlanabiliyor. Buna göre sigortalı olarak çalışan, isteğe bağlı sigorta primi ödeyen veya SGK’dan emekli aylığı alan kişilerin;

- Eşi,

- 18 yaşını, lise ve dengi öğrenim veya 3308 sayılı Kanun kapsamında mesleki eğitim görmesi halinde 20 yaşını, yüksek öğrenim görmesi halinde 25 yaşını doldurmamış evli olmayan çocukları,

- Yaşına bakılmaksızın bu kanuna göre malul olduğu tespit edilen evli olmayan çocukları,

- Geçimi sigortalı tarafından sağlanan, geliri asgari ücretin net tutarından daha az olan ve diğer çocuklarından sağlık yardımı almayan ana ve babası, bakmakla yükümlü olunan kişi sayılacaktır. Bunlar herhangi bir prim ödemeyecek.

18 yaşın üzerindeki erkek çocuklar, lise ve dengi öğrenim görmesi halinde 20 yaşını, yüksek öğrenim görmesi durumunda ise 25 yaşını doldurmamış ve evli olmayanlar, ana veya babasının sağlık güvencesinden yararlanmaya devam edecektir. Yani, bu kişilerin her yıl öğrenci belgelerini sosyal güvenlik il müdürlüğü/sosyal güvenlik merkezine göndermesi yeterli olacaktır.

1/10/2008 öncesi bakmakla yükümlü olunan kişi olarak sağlık yardımlarından faydalanan kız çocukları ise 1 Ocak 2012 tarihinden itibaren de sağlık yardımlarından, daha önce olduğu gibi sigortalı veya evli olmadığı sürece yaş şartı aranmaksızın faydalandırılacaktır.

Öğrencilerin anne-babaları üzerinden sağlık yardımı alması için mutlaka aktivasyon yaptırmaları gerekecek. Müstehaklık sorgulamasında öğrenci olmasına rağmen müstehak olmayanlar mutlaka öğrenci belgeleri ile SGK’na başvurmalı ve aktivasyon yaptırmalılar. Örneğin, 22 yaşında üniversite öğrencisi bir erkek çocuğun sağlık yardımı almaya devam etmesi, prim ödemek zorunda kalmaması için okuldan alacağı öğrenci belgesini SGK’na vererek aktivasyon yaptırması gerekiyor. 

Üniversite öğrencileri 25 yaşını dolduruncaya kadar anne-babaları üzerinden sağlık yardımı alabiliyorlar. Ayrıca kız çocuklarından 1.10.2008 itibariyle anne-babalarından sağlık yardımı alanlar da evli olmadıkları ve çalışmadıkları-emekli olmadıkları sürece yine anne-babalarından sağlık yardımı alabilirler.

Sonuç olarak, Genel Sağlık Sigortası zorunluluğu, herhangi bir sosyal güvencesi olmayan kişiler için söz konusudur. Dolayısıyla, sigortalıların yada emeklilerin kendisi, çalışmayan veya emekli olmayan eşi, hak sahibi çocukları ayrıca GSS primi ödemezler.

Anne veya babası üzerinden sağlık yardımı alma hakkı olanların ayrıca gelir testine girmelerine gerek yoktur.

Eşim emekli maaşı alınabilir mi?

Okurumuz H. İmamoğlu, “Sayın Resul Bey, Emekli Sandığı’ndan emekliyim. Eşim SSK’dan  emekli oldu. Ben vefat ettiğimde, benim maaşımı eşim, eşimin vefatında ise eşimin maaşını ben alabilecek miyiz”diyor.

Sosyal güvenlik mevzuatımıza göre, eşlerden biri vefat ettiğinde sağ kalan eşe ölüm aylığı/geliri bağlanır. Bunun için tek şart eşinden ölüm aylığı bağlanan eşin yeniden evlenmemesidir. Dul kalan eş evlenmediği sürece müteveffa eşinden kalan ölüm aylığını almaya devam eder. Evlenmesi halinde eşinden kalan ölüm aylığı (dul maaşı) kesilir.

Eşin emekli aylığı alıp almamasının önemi sadece bağlanacak aylığın oranıyla ilgilidir. Yoksa emekli olunması aylık bağlanmayacağı anlamına gelmez.