Çalışanların Başkanlık Seçiminden Beklentileri / Vedat İlki
(27.04.2018)
Başkanlık seçimine aday olanlar seçim bildirgelerinde bakalım vaatleri çalışanlar için neler olacak,merakla seçmenler tarafından bekleniyor. Seçim meydanlarını dolduranlara seslenen Başkan...

Başkanlık seçimine aday olanlar seçim bildirgelerinde bakalım vaatleri çalışanlar için neler olacak,merakla seçmenler tarafından bekleniyor.

Seçim meydanlarını dolduranlara seslenen Başkan Adayları , son yıllarda ekonomik krizlerle birlikte çalışanların reel ücret açısından beklentilerini yüksek olmasını sağlayacak ekonomik verileri sunabilecekler mi?

Ücretliler için belirgin özelliği olan Asgari Ücret gerçeği,bu gerçekle yüzleşme buna bağlı emek kesiminin reel anlamda gelirlerinde artış yansıtılacak mı?

Öncelik işsizliğe ve eğitimli işsizlerin istihdamı yönünde olurken,ara iş gücü dediğimiz nitelikli çalışanlarda istihdam da yer arıyor.

Girişimcilik kredilerinde istihdam yönelik yapılacak artışlar için de uygun krediler ve teşvikler beklentiler arasında bulunuyor.

Her zaman yüksek sesle Asgari Ücretle çalışanlardan yada çalışma hayatında ücretlilerden vergi dilimleri yüksek tutularak en azından ilk altı ay %15 dolaylarında vergi alınması yönünde adım atılacak mı?

İSTİHDAM POLİTİKALARI

Ülkemizde öncelikle olması gereken üreten toplum profilinden uzaklaşmadan üretimin ana arterlerine can sularının verilmesi gerekir.Üretmeyen özelleştirmelerle satılan tesislerin yerine binalar değil,teknolojik donanımı olan fabrikalar inşa edilmeli,bu fabrikalar rekabet gücü olan dışarıda rakipler karşısında güçlü olmalıdır.

Son 20 yıldır özelleştirme ile Kamu tesisleri yok pahasına el değiştirmiş,bir çoğu üretim hatlarından çıkarılmış,arsaları konut ve AVM tahsis edilmiştir.

AVM çılgınlığı ile birlikte ,tüketim ve ithal yolu açılmış,birçok AVM ise kapanmış yada iflas etmiştir.

Esnaf ve Sanatkar ise yok olmuş,geleneksel el sanatları usta ve çırak bulamamıştır.

Son yıllarda bu konuda teşvik edici tedbirler alınsa da Turizm sektöründe faaliyet gösteren bu iş kolları yok olma ile yüz yüze gelmiştir.

Son 7 yıldır(2011 ve öncesi de var) ciddi anlamda istihdamı artırma adına düzenlemelere yer verilse de yaşanan ekonomik ve sektörel  sahada  krizler işçi çıkartmaları,daralmalar ,ekonomik tablolarda iniş ve çıkışlar,döviz kuru dalgalanması,merkez bankası faiz politikalarıyla,birlikte belirsizlikler olumsuzluklar karşısında ,bulunduğumuz coğrafya da karışıklıklar,yabancı yatırımcının tercih etmemesi ,yerli yatırımcının yabancı ülkelere gitmesi istihdam da daralmaya neden olmuştur.

İstihdam imkanı sağlama adına yasal düzenlemeler,teşvikler ve işsizliği önleme politikaları için akademik anlamda çalıştaylar da yapılmış,kısmen de olsa istihdam artırma adına seferberlik  kamu spotlarıyla duyurulmuştur.

Ülkenin geleceği,demokrasisi  ve ekonomisi işsizliği azaltmak,yeni istihdam alanları yaratmak,gerçek anlamda hak edenlere teşvikler vermektir.

Genç nüfus,yeni mezunlar , 25 ile 30 yaş arasında iş bulmakta sıkıntı yaşarken,40 ile 50 yaşlara istihdam yaratmak nasıl olacak,Uzun çalışma yaşamını kamu desteği ile kurulmamış işyerlerinde nasıl bunları başaracak ,o yönde belirsizlikler  var.

Bunun için tüm yaş koşullarını kucaklayacak istihdam politikası olması gerekir iken ,kadın çalışanlara yönelik uygulamalara istenilen seviyelere ulaşmamıştır.

Özellikle kadınları çalışma hayatı içine alacak projelere yer verilse de TÜİK verileri de gerçekleri yansıtmıyor.

Esnek çalışma,yarı zamanlı çalışma ve çağrı üzerine /uzaktan çalışmalarda genişletilmiş hakların çalışanlara sağlanması yönünde düzenlemeler ise henüz hayata geçmemiştir.

Teşvikler genelde sigorta primleri,vergi,yatırım,AR-GE gibi alanlarda verilmiş.

Özellikle SGK teşviklerin kayıtdışı ile mücadele de kullanılması,anlaşılmaması zor ,uygulanması işverenler için cazip olmaktan uzaklaşmıştır.

İşverenlerin, işletmelerin kapasitesi,üretim ve işyeri büyüklüğünü ele alan teşviklere yer verilmesi basit uygulanabilir olması,kayıtdışı ile ilişkilendirmeden bunların bir disiplin içinde kullanılması gerekir.

Gençler,orta yaşlılar İş Kur aracılığı ile MYK belge alma hayata geçirilmeli,İş Danışmanlarıyla birlikte ,işverenlerin çalışan analizleri ve ihtiyaçları belirlenerek nitelikli işgücü adına istihdam fuarlarında MEB,YÖK,SANAYİ ODALARI,TESK,STK geniş kapsamlı çalıştaylara imza atılmalıdır.

EMEKLİ GEÇİNEMİYOR

Emekli aylığı alanlar farklı standartlarda emekli aylığı ödenmesi,hayat pahallığı karşılığında ele geçen emekli aylıkları yaşam standartlarının altında kalıyor.Norm ve standart  birlikteliği bulunmuyor.

Emeklinin temel ihtiyaçlarını karşlamaktan uzaklaşılmış,emekliler açlık sınırı altında yaşam mücadelesi verirken,ucuz TOKİ konutlarını bile edinemez haldedir.

Emeklilerin gıda,sağlık,barınma,yakıt ve diğer giderleri karşılayamaz halde olup,büyükkentlerde ikinci işlerde kayıtdışı çalışıyor,borç sarmalı dediğimiz kredi ve kartlarla ipotekli bir yaşamı var.

Emekli olanların yaşam standardına uygun emekli aylıkları,seyyanen zamlarda eşit olarak tüm emeklilere ödenmesi,yılda en az 1 yada 2 Asgari Ücretin neti düzeyinde toplu ödeme,emekli zamlarının 6'şar aylık açlık sınırının taban aylık dikkate alınarak oranlanması,hizmet akdi ile çalışan emekliler ödedikleri SGDP ileride emekli aylıklarına yansıtılması gibi tedbirler alınması gerekiyor.

Emekliler kolay kredi dediğimiz faizsiz avans kredisi verilmeli,ek ödeme miktarları artırılmalıdır.

Özellikle emeklilere yılda iki ikramiye ödenmesi , emekli maaşlarına artış  ,ilaçta katkı payının sıfırlanması,intibak yasası gibi.

Bu arada emekli işverenlerden destek priminin alınmaması da olumlu olmuştur.

EMEKLİ AYLIKLARINDA HESAPLAMA DA YENİ DÜZENLEMEYE İHTİYAÇ VAR

Özellikle bir çok emekli %100 GH %30 düşmesi ile birlikte ileride alacakları emekli aylıklarında düşük olması,bu konuda yapılacak iyileştirme ile birlikte 2008/10 aydan sonra emekli olacaklar bir intibak bekliyor.

İŞSİZLİK SİGORTASI ARTMIYOR

İşsizlik sigortası fonunda biriken paralar işsizlere geri ödeme olarak miktar ve süre yönünden bir artış sözkonusu değil,fonda biriken para ise istihdam adına işverenlere teşvik olarak verilirken,fonun asıl mağduru olan çalışanlar için miktar ve süre yönünden düzenlemeye ihtiyaç var.

KIDEM TAZMİNATI FONU

Çalışanların en çok endişe ettikleri konu ise Kıdem Tazminatı konusunda bir fon arayışı,bu fonla ilgili belirsizliklerin ortadan kaldırılması,Kıdem Tazminatı fonu için şefaf düzenlemelere ihtiyaç var.

SİGORTALILARIN BORÇLANMA İSTEKLERİ

Sigortalılar özellikle e-sgk döneminden itibaren eksik günlerinin (Devamsızlık,Puantaj,Diğer,İstirahat gibi) süreleri borçlanma haklarının verilmesini istemektedirler.

Bununla ilgili bir miat tarih belirlenmesi isteniyor.

KADINLARIN DOĞUM BORÇLANMASI

Kadınlarda doğum borçlanmasının askerlik borçlanması gibi olması yönünde talepleri var,fakat bu öneri gerçekleşmiyor.

Üç çocuğa kadar doğum borçlanması/Yarı zamanlı çalışma ise olumlu düzenlemeler olmuştur.

Kreş Yardımı verilmesi de hem gelir vergisi hemde SGK Prim matrahı yönünden indirim konusu yapılmamalıdır.(Çalışana nakşt ödeme yapılarak)

GSS İSTEĞE BAĞLI OLMASI

Genel Sağlık Sigortasının isteğe bağlı olması yönünde bir talep var.Bu talebin gözönüne alınması gerekli,yoksa bu borçlar ödenmeyerek dağ gibi büyümeye devam ediyor.

ASGARİ ÜCRET

Asgari ücret ise belirleyici bir ücret olacağı için en azından geçim standardın da olması yönünde düzenleme bekleniyor.Özellikle son düzenleme ile birlikte %15 vergi dilimine sabitlenmesi olumlu olmuştur.



Kaynak: Alitezel