83 yaşında olan ve herhangi bir sosyal güvencesi bulunmayan Ragıp Amca, bir yazı geldiğini ve aldığı maaşların geri istendiğini söyleyince, kafam karıştı.

“Ragıp Amca, şu olayı baştan bir anlatır mısın?” dedim.

 TORUN İŞE GİRMİŞ

- Yıllardır, 65 yaş üstünde olan, ihtiyaç sahibi kişilere bağlanan aylığı alıyorum. Hanım öldü. Durumumuz iyi olmadığı için oğlum, gelinim ve torunum aynı evde kalıyoruz.

Gelinim ve torunum çalışmıyor. Oğlum, asgari ücretli olarak çalışıyor. Ben de 65 yaş üstündekilere bağlanan aylığı alıyorum. Geçinip gidiyoruz.

Bundan altı ay önce, torunum da asgari ücretle işe girdi. “Durumumuz daha iyi oldu” derken, bir yazı ile benim aylık iptal edildi ve geçmiş altı aylık maaşım da faiziyle geri istendi!

Nedenini sorduğumda “Torunun işe girdi onun için” dediler.

Torunumun işe girmesi ile benim maaşın ne ilgisi var?

- Ragıp Amca, bu konu biraz karışık ama ilgisi var!

 TORUNUN İŞİ VE DEDENİN MAAŞI

Ragıp Amca, haklı olarak sordu:

- Bana şu olayı basit bir şekilde anlatır mısın?

- Ragıp Amca, 65 yaşını aşanlara aylık bağlanabilmesi için o evde yaşayanlara, kişi başına düşen gelirin, net asgari ücretin 1/3'ünden yani 270 lira 20 kuruştan düşük olması gerekiyor. Torun da çalışıp para kazanınca, evde kişi başına düşen gelir, 270.2 liranın üzerine çıkmış. Bu durumu üç ay içinde Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı'na bildirmen gerekiyordu. Altı ay geçtiği halde bildirmemişsin. O nedenle, sana verilen maaşı, geriye dönük faiziyle istiyorlar.

- Anladım.. benim torun sigortasız olarak çalışsaydı maaşımı kesemeyeceklerdi. Bunlar insanı zorla kaçak çalışmaya teşvik ediyorlar. Olacak iş mi bu?

- Olur veya olmaz ama yasa böyle Ragıp Amca..

**

Rahmetli Prof Dr. Şükrü Kızılot Hocamızın Hürriyet Gazetesindeki köşesinden 17/08/2014 tarihinde yazılmış bir makalesinden geçen alıntıyı siz okurlarımıza anlatılım istedik.

Kızılot hocamız mizah yoluyla halkın anladığı dilde mesleki anlamda vergisel olaylara yaklaşır daha sonra nokta atışı yaparak çözüm yolunu sunar çözüme kavuşmasına vesile olurdu.

Sonraki yıllarda Çalışma Hayatı başta olmak üzere Sosyal Hizmet Alanında köşesinde yazılara yer vermişti.

Sorun aslında basit ve anlaşılır idi,2022 maaş bağlanmış Primsiz Ödemeler Kapsamında muhtaç ve yaşlı vatandaşımızın hane geliri dikkate alınarak cüzi de olsa verilen Sosyal Yardım niteliğindeki maaş kesilmişti.

Sosyal medya da son günlerde 2022 sayılı Kanunun uygulama yönetmeliğinde yapılan değişiklik yazıldı çizildi.

Oysa yasa düzeltilmiş 2018 yılı seçim arifesi ile birlikte muhtaç yaşlılık aylığı 2 katına çıkarılmış,uygulama yönetmeliğinde düzenlemeye ihtiyaç vardı.

Bundan dolayı yönetmelik değişikliği yapılarak sorun ortadan kaldırılmış oldu.

Yoksa 2022 sayılı Kanunda herhangi bir değişiklik yok.

Yıllardır köşemizden şunu vurgulamıştık 2022 muhtaç yaşlılar için hane geliri kavramı kalksın en az asgari ücrettin net tutarının 1/3 ödensin istemiştik.

14/04/2016 yılında yapılan düzenleme ile birlikte 65 yaşında olan muhtaç yaşlılar için , her ne nam altında olursa olsun kendisine ve eşine ait her türlü gelirler toplamı esas alınmak suretiyle, kişi başına düşen ortalama aylık gelir tutarı asgari ücretin aylık net tutarının 1/3’ünden fazla olanlar ile aynı tutardan fazla gelir sağlaması mümkün olan kimseler muhtaç kabul edilemez ve kendilerine aylık bağlanamaz ibaresi ile birlikte rahat nefes almışlar yukarıdaki haber üzerinden 2 yıl sonra Ragıp Amca gibi yaşlılar mağduriyeti önlenmiştir.

Yönetmelikte;

Yaşlı aylığında, aynı hanede ikamet edip etmediklerine bakılmaksızın aylık bağlanacak kişinin kendisine ve eşine ait her türlü gelirler toplamı esas alınmak suretiyle, kişi başına düşen ortalama aylık gelir tutarı asgari ücretin aylık net tutarının 1/3’ünden az olanlar ile aynı tutardan fazla gelir sağlaması mümkün olmayanlar muhtaç sayılır denilmiştir.

 65 yaşını doldurmuş Türk vatandaşlarına, muhtaçlık hâli devam ettiği müddetçe (4.387) gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımından bulunacak tutarda aylık bağlanır denilmiştir.(01/06/2018 yılında)

4387x0,117940=517,40 TL+EK ÖDEME%5=543,27 TL. Yönetmelikte yapılan düzenlemeyle 3 ay olurken aylık ödeme biçimine dönüştürülmüştür.

Hane gelirine bakılırken 1.450,91/3=483,63 TL az gelir olacaktır.

Kanun koyucu yaptığı yasal düzenleme ile birlikte katsayı artışla asgari ücret net tutarından fazla ödeme yapılmaya başlanmıştır.

Darülacaze de bakılan kimsesiz yaşlılara  24/5/1983 tarihli ve 2828 sayılı Sosyal Hizmetler Kanunu hükümlerine göre harçlık ödenmesi varsa bu aylığı alamıyorlar.

Nafaka bağlanmış veya bağlanması mümkün olanlar,  Herhangi bir şekilde kişi başına düşen gelir tutarı, asgari ücretin aylık net tutarının 1/3’üne eşit veya üzerinde olanlar ile aynı tutara eşit veya üzerinde gelir sağlaması mümkün olanlar, 2828 sayılı Sosyal Hizmetler Kanunu hükümlerine göre kendilerine harçlık ödenenler veya ödenebilecek olanlar,aylığa hak kazanamaz.

SSYDV ;

Yaşlı aylığında kişi başına düşen ortalama aylık gelir, aynı hanede ikamet edip etmediklerine bakılmaksızın aylık bağlanacak kişinin kendisi ve eşi dikkate alınmak suretiyle hesaplanır. Yönetmeliğin Sekizinci fıkranın (a) bendinde sayılan gelir, servet ve benzeri unsurlardan sadece aylık bağlanacak kişinin kendisi ve eşine ait olanlar hesaplamaya dâhil edilir. Kişi başına düşen ortalama aylık harcama tutarı hesaplaması ise sekizinci fıkranın (ç) bendine göre belirlenen hanenin toplam harcamasının, aylık bağlanacak kişinin kendisi ve eşine tekabül eden oransal karşılığı dikkate alınarak yapılır. İkamet edilen konutun emsal kira bedelinin gider olarak düşülmesinde kira bedelinin aylık bağlanacak kişinin kendisi ve eşine tekabül eden oransal karşılığı dikkate alınır.

2022 sayılı Kanun uyarınca bağlanan aylıklar kişinin rızası olsa bile haczedilemez, başkasına devir ve temlik edilemez.

5 yıl saklanır

Sosyal Güvenlik Kurumu (Mülga) Primsiz Ödemeler Genel Müdürlüğünden devralınan arşivde yer alan dosyalar gerekli görülmesi halinde Bakanlık tarafından ilgilinin ikametgâhının bulunduğu yer Vakfına gönderilir. Gönderilen dosyalar aylığın kesilmesini izleyen yılın başından itibaren 5 yıl boyunca mevzuatı gereğince muhafaza edilir.

4 yıl sonrada olsa Ragıp Amca ve onun gibi zor durumda olan 65 yaş üstü Muhtaç Yaşlılar sevindirilmiştir.