2020 için 2.943 TL olarak belirlenen asgari ücretin, çalışma ve sosyal güvenlik hayatında birçok parametreyi etkilediğini, bunlardan biri olan başta doğum, askerlik ve yurtdışı borçlanması olmak üzere borçlanma maliyetlerindeki artışı 3 Ocak'ta sizlerle paylaşmıştım.

Yeni asgari ücretin etkilediği diğer bir alan ise bireysel emeklilik sistemi (BES). Asgari ücretteki artışla birlikte BES katılımcılarına devletin yaptığı katkı tutarı da arttı.

Bilindiği üzere BES, mevcut kamu sosyal güvenlik sisteminin tamamlayıcısı olarak, bireyler açısından, bireylerin emekliliğe yönelik tasarruflarının yatırıma yönlendirilmesi ile emeklilik döneminde ek bir gelir sağlanarak refah düzeylerinin yükseltilmesi amacıyla getirilen bir sistem.

Önceleri, sisteme dahil olan bireylere sisteme yatırdıkları katkı payı karşılığında vergi avantajı sağlanıyordu. Vergi avantajından ücretliler aylık, beyanname verenler ise yıllık olarak yararlanabiliyordu. Yani katılım aşamasında daha az vergi ödemek suretiyle katkı paylarının bir kısmını aylık ve yıllık olarak geri alabiliyorlardı. Ancak sistemden emekli olmadan çıkılması halinde, sağlanan vergi teşviki, devlet tarafından stopaj yoluyla geri alınıyordu.

Sağlanan bu teşvikin sisteme katılımda fazla bir etkisi olmayınca, teşvik sistemi değiştirildi. Sisteme katılanlara devletin de katkı yapmasına ilişkin düzenleme yapıldı.

DEVLET KATKISI

Yeni sistemde, sisteme katılım sürecinde sağlanan ancak sadece ücretliler ve beyanname veren vergi mükellefleri tarafından yararlanılabilen vergi avantajının yerine, sisteme katılan herkes için devletin, katılımcı tarafından yatırılan katkı payının yüzde 25'i kadar katkı yapması benimsendi.

Örneğin, bireysel emeklilik hesabına aylık 1.000 TL ödeme yapıldığında, devlet 250 TL katkıda bulunuyor. Kişinin hesabında bir yıl sonra 12.000 lira kendi birikimi, 3.000 lira devlet katkısı olmak üzere 15.000 lira birikiyor. Ancak devlet katkısı, brüt asgari ücretin yıllık tutarının yüzde 25'ini aşamıyor.

İşte, yeni asgari ücretteki artışa bağlı olarak, BES katılımcısına yapılan devlet katkısının üst sınırı da 2020 yılında arttı.

2019 yılında 7.675 TL olan devlet katkısı üst sınırı, 1.154 TL artışla 2020 yılında 8.829 TL olacak.

DEVLET KATKISINA HAK KAZANILMASI

Devlet katkısı, katılımcı adına açılan ayrı bir hesapta biriktirilerek nemalandırılıyor. Ancak katkı payına, sistemde kalış süresine göre belirlenen oranlarda hak kazanılabiliyor.

3 yıl içinde sistemden çıkan devletin katkı payını ve getirisini alamıyor. Dolayısıyla devlet katkısına hak kazanabilmek için sistemde en az 3 yıl kalmak gerekiyor.

Sistemde en az 3 yıl kalanlar katkı payı ve getirisinin yüzde 15'ini, altı yıl kalanlar yüzde 35'ini, on yıl kalan ancak 56 yaşını doldurmayanlar yüzde 60'ını alabiliyor.

Sistemde 10 yılı ve 56 yaşını doldurarak emeklilik hakkı kazananlar ile sistemden vefat veya maluliyet nedeniyle ayrılanlar ise devlet katkısı ve getirilerinin tamamını alabiliyorlar.