TBMM’de yasama faaliyetlerinin başlaması ile birlikte çalışanlara yenilik ve avantajlar öngören düzenlemeleri değerli okuyucularımızla paylaşmaya devam ediyoruz... Bu yazımızda yıpranma hakkı ile ilgili TBMM’de yer alan kanun teklifini değerlendireceğiz...

Yapılan iş ve mesleğin riskleri ve yıpratıcılığı sebebiyle bazı işlerde çalışanlar için emeklilik bakımından yıpranma (fiilî hizmet süresi zammı) hakkı uygulanmaktadır.

SGK uygulamasında da yıpratıcı işlerde çalışanların hem primleri artırılarak hem de yaş düşürülerek emeklilikte avantajlı olmakta ve diğer çalışanlara göre daha erken emeklilik söz konusu olmaktadır.

En son olarak 03/08/2018 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan kanunla sağlık çalışanlarına verilen yıpranma hakkı ile birlikte yıpranma kapsamında olan iş yerleri/işler 20’yi bulmuş oldu.

Emniyet ve TSK mensuplarının 90 gün yıpranma hakkı var

SGK mevcut uygulamalarında asaleti onaylanmış olmak şartıyla adaylıkta geçirilen süreler dâhil polis memuru, başpolis memuru ve kıdemli başpolis memuru, komiser yardımcısı, komiser, başkomiser, emniyet amiri, emniyet müdürleri ile bu ve daha yukarı maaş ve derecelerdeki emniyet mensupları, Millî İstihbarat Teşkilâtı mensuplarına her bir yıllık çalışma karşılığı 90 gün yıpranma hakkı vermektedir. Aynı şekilde TSK, Jandarma Genel Komutanlığı ile Sahil Güvenlik Komutanlığında görev yapan subay, yedek subay, astsubay, uzman jandarma, uzman erbaşlar ve sözleşmeli erbaş ve erlere de 90 gün yıpranma hakkı vermektedir

Kamu ve özel güvenlik görevlileri ile bekçilere yıpranma

22 Mayıs 2019 tarihinde TBMM Sağlık, Aile ve Çalışma Sosyal İlişkiler Komisyonuna kadar gelen iktidar partisiyle aynı ittifakta yer alan parti milletvekilleri tarafından verilen kanun teklifinde; gerek kamuda gerekse özel sektörde çalışan özel güvenlik görevlilerinin 7 gün 24 saat esasına dayalı vardiyalı bir program dâhilinde genel kolluk kuvvetlerine benzer hizmet vermekte oldukları, bunun yanı sıra özel güvenlik sektöründe çalışanların yasal çalışma saatlerine riayet edilmemekte, çalışanların zaman zaman günde 12 saatten fazla görev yapmakta olduğu, ücret ve diğer sosyal haklarının yetersiz olduğu belirtilmiştir.

Kanun teklifinde; “Görevleri başında tehdit, yaralanma ve ölüme kadar gidebilen ağır bir risk ve tehlike altında çalışan özel güvenlik çalışanları, yaptıkları işin niteliği genel kolluk kuvvetlerinin yaptıkları görevlere de benzer olmasına rağmen, asker ve emniyet güçlerinin faydalandığı yıpranma hakkından yararlanamamaktadırlar. Bu bakımdan, özel güvenlik çalışanlarının, genel kolluk kuvvetlerinin faydalandığı yıpranma hakkına tabi olmadan emekli olmaları eşitsizliği beraberinden getirirken, kamu vicdanını da yaralamaktadır. Yine son yıllarda emniyet teşkilatı bünyesinde göreve başlatılan çarşı ve mahalle bekçileri de, tıpkı emniyet güçlerinde görev yapan diğer görevliler gibi çalışmakta ve adı üstünde olduğu üzere görevlerini gece icra etmektedirler. Çalışma şartlarındaki olumsuzluklara rağmen çarşı ve mahalle bekçileri de yıpranma hakkı alamamaktadırlar” gerekçelerine yer verilerek; büyük bir özveriyle gece gündüz demeden, zor şartlar altında çalışan özel güvenlik çalışanlarına ve çarşı ve mahalle bekçilerine yıpranma hakkı tanınması öngörülmektedir.

Polis ve askerler gibi emeklilik

Söz konusu kanun teklifi yasalaşırsa kamu ve özel güvenlik çalışanları ile çarşı ve mahalle bekçilerine her 360 gün karşılığı en az 90 gün fiilî hizmet süresi zammı (yıpranma hakkı) verilmesi öngörülmektedir. Teklif TBMM’de bu şekliyle yasalaşırsa yukarıda saydığımız TSK ve Emniyet mensupları ile aynı yıpranma hakkı elde etmiş olacaklardır. Bu durum ise her yıl fazladan 90 güne kadar sigorta prim gün sayısı ile daha erken emeklilik anlamına gelmektedir.

           ***

“Bir çiçeğe fazla su verirsen çürür, insana gereğinden fazla değer verirsen kudurur.” Sadi Şirazi

BAŞIN DÜŞERSE DARA İSA KARAKAŞ’I ARA

Medine Gül Hanım, SGK, (4/1-a’lı) çalışan sigortalılar için, doğumdan önceki 1 yıl içinde en az 90 gün kısa vadeli sigorta kolları primi bildirilmiş olan annelere doğum nedeniyle raporlu olarak çalışamadığı günler için ödenek vermektedir.

Emzirme ödeneği için ise 1 yıl içinde en az 120 gün kısa vadeli sigorta kolları primi bildirilmiş olması şartı aranmaktadır. Burada çalışanın kısmi-tam süreli çalışması, belirli-belirsiz süreli çalışması arasında bir ayrım bulunmamaktadır.

           ***

Zeki Taşer Bey, emeklilikte yaşa takılanlarla ilgili gelişmeleri en doğru ve güvenilir bir şekilde sizlerle paylaşmaya devam edeceğiz. Yasanın çıkması ise tamamen yüce TBMM’nin takdiri ve işidir. Hüsnüniyet dolu sözlerinizden dolayı teşekkür ederiz.

           ***

Süleyman Demircan, KHK ile kadroya alınan taşeron işçileri prim dâhil tüm şartları yerine getirilmeden zorla emekli edilmezler. Şartlar yerine getirilmeden işten çıkarılan işçiler işe iade davası yoluyla işlerine geri dönebilirler.

           ***

“Görmek isteyenler için yeterince ışık, istemeyenler için ise yeterince karanlık vardır.” Blaise Paskal