213 Sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 176’ncı maddesinde tüccarlar defter tutma bakımından ikiye ayrılmış; I’nci Sınıf Tüccarların Bilanço Esasına göre, II’nci Sınıf Tüccarların ise İşletme Hesabı Esasına göre defter tutacakları belirtilmiştir.
Hangi mükelleflerin I’inci Sınıf Tüccar ya da II’nci Sınıf Tüccar sayılacağı, sınıfların tespitine ilişkin hadler ve sınıflar arasındaki geçişe ilişkin düzenlemelere, VUK’nun 177-181’inci maddeleri arasında yer verilmiştir.
İşletme hesabı esası ve bilanço esasına göre defter tutma ayrımına ilişkin hadler, Vergi Usul Kanunu Tebliğleri ile yayımlanmaktadır. 2022 (1) ve 2023 (2) yılları için belirlenmiş olan bu hadler aşağıdaki gibi olup; 2024 yılına ilişkin hadler henüz yayımlanmamış olmakla birlikte açıklanan yeniden değerleme oranı dikkate alınarak yapılan hesaplamalar sonucunda aşağıdaki gibi olabilecekleri değerlendirilmektedir.
|
Madde No |
Konusu |
2022 Yılında Uygulanan Miktar (TL) |
2023 Yılında Uygulanan Miktar (TL) |
2024 Yılında Uygulanacağı Düşünülen Miktar (TL) |
|
MADDE 177- |
Bilanço esasına göre defter tutma hadleri |
|
|
|
|
|
Alış tutarı |
400.000 |
890.000 |
1.400.000 |
|
Satış tutarı |
570.000 |
1.270.000 |
2.000.000 |
|
|
2- Yıllık gayrisafi iş hasılatı |
200.000 |
440.000 |
690.000 |
|
|
3- İş hasılatının beş katı ile yıllık satış tutarının toplamı |
400.000 |
890.000 |
1.400.000 |
İşletme hesabı esası ve bilanço esasına göre defter tutma ve sınıf değiştirmede Vergi Usul Kanunu Tebliğlerinde yer alan hangi yıla ilişkin had ve tutarların dikkate alınması gerektiğine ilişkin tereddütlerin giderilmesini teminen Gelir İdaresi Başkanlığı’ndan Birliğimizce görüş istenilmiştir.
Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından Birliğimize hitaben gönderilen ve bir örneğine Sirkülerimiz ekinde yer verilen 28.08.2019 tarihli ve E.121077 sayılı yazıda; 2020 yılına ilişkin tüccar sınıfının (tutulacak defter türünün) belirlenmesi açısından 2019 yılı faaliyetlerine ilişkin iş hacminin, Vergi Usul Kanunu’nun 177 nci maddesine ilişkin olarak 1/1/2020 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere mezkur Kanunun mükerrer 414 üncü maddesi kapsamında yayımlanacak hadlerle kıyaslanması gerektiği açıklanmıştır.
Buna göre; öteden beri işletme hesabı esasında defter tutmakta olan bir mükellefin 2024 yılında tutması gereken defterlerin tespitinde 2023 yılı alış, satış ve gayrisafi iş hasılatı tutarları 2024 yılı için yayımlanacağı düşünülen ve yukarıdaki tabloda belirtilen 1 Ocak 2024 tarihinden itibaren yürürlüğe girecek olan hadler ile karşılaştırılarak karar verilmelidir.
Vergi Usul Kanunu’nun düzenlemeleri, ilgili Tebliğlerde açıklanan tutarlar ve GİB yazısı dikkate alınmak suretiyle 2024 yılında I'nci ve II'nci sınıf tüccarların sınıf değiştirmede dikkate almaları gereken hadlere ilişkin olarak aşağıdaki tablolar düzenlenmiştir.
DOSYAYI İNDİRMEK İÇİN TIKLAYINIZ