Bugün sizlerle, çalışanları ve çalıştıranları ilgilendiren vergisel bazı sorunlara Gelir İdaresi Başkanlığı'nın yazılı görüşleri (özelge) çerçevesinde getirilen çözümleri paylaşacağım.

Son yıllarda nüfusun yaşlanması ve hastalıkların artması nedeniyle evde hasta bakıcısı veya hemşire çalıştırılması uygulaması yaygın bir hal almıştır. Hasta bakıcı veya hemşire çalıştırılması durumunda, bu kişilere yapılan ödemeler nasıl vergilendirilecektir?

Evde hasta bakım hizmet vermek üzere istihdam edilen hasta bakıcı, Gelir Vergisi Kanunu'nun 23'üncü maddesinin birinci fıkrasının (6) numaralı bendinde belirtilen “hizmetçi” kapsamında değerlendirilmekte ve hasta bakıcıya ödenecek ücretler söz konusu bent kapsamında gelir vergisinden istisna edilmektedir. Böylece, istisna kapsamındaki bu gelirin tevkif suretiyle vergilendirilmesi veya bu gelir için yıllık beyanname verilmesi söz konusu olmamaktadır.

Diğer taraftan, evde hizmet vermek üzere istihdam edilen hemşire, Gelir Vergisi Kanunu'nun 23'üncü maddesinin birinci fıkrasının (6) numaralı bendinde belirtilen “hizmetçi” kapsamında değerlendirilmeyerek, hemşireye ödenecek ücretlerin gelir vergisine tabi tutulması istenmektedir.

Bu noktada küçük bir sorun ortaya çıkmaktadır! Hemşireyi evinde istihdam eden hasta, Gelir Vergisi Kanunu'nun 94'üncü maddesinin birinci fıkrası uyarınca tevkifat yapmakla yükümlü olanlar arasında sayılmadığından, hemşireye yapılan ödemeler üzerinden tevkifat yapılamamakta ve tevkif suretiyle vergilendirilmeyen ücret gelirinin hemşire tarafından, Gelir Vergisi Kanunu'nun 95'inci maddesi uyarınca yıllık beyanname ile beyan edilmesi sonucu doğmaktadır. Aman dikkat!

İş akdi feshedilen işçiye arabuluculuk müessesesinden yararlanılması sonucunda ödenen tutarlardan gelir vergisi tevkifatı yapılır mı?

6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu'nun 2'nci maddesinde arabuluculuğun sistematik teknikler uygulayarak, görüşmek ve müzakerelerde bulunmak amacıyla tarafları bir araya getiren, onların birbirlerini anlamalarını ve bu suretle çözümlerini kendilerinin üretmesini sağlamak için aralarında iletişim sürecinin kurulmasını gerçekleştiren, tarafların çözüm üretemediklerinin ortaya çıkması hâlinde çözüm önerisi de getirebilen, uzmanlık eğitimi almış olan tarafsız ve bağımsız bir üçüncü kişinin katılımıyla ve ihtiyarî olarak yürütülen uyuşmazlık çözüm yöntemi olduğu hüküm altına alınmıştır.

Bu itibarla arabulucu kararıyla hizmet erbabına ödenecek;

– Kıdem tazminatı tutarının, hizmet erbabının çalıştığı süre dikkate alınarak en yüksek devlet memuruna ödenen azami emekli ikramiyesini aşmayan kısmının Gelir Vergisi'nden istisna edilmesi, istisnayı aşan kısmın ise Gelir Vergisi tevkifatına tabi tutulması,

– İhbar tazminatı ile fazla mesai, yıllık izin ücreti, prim alacağı, ulusal ve genel bayram tatili alacağı ve hafta tatili ücretleri; 193 sayılı Kanun'un 61'inci maddesi uyarınca ücret niteliğinde bir ödeme olduğundan gelir vergisi tevkifatına tabi tutulması, gerekmektedir.

Site yönetim ve denetim kurulu üyelerine yapılan huzur hakkı ödemeleri nasıl vergilendirilecek?

Gelir Vergisi Tevkifatı uygulamasında; “sair kurum” olarak değerlendirilen site yöneticiliklerine kat malikleri arasından seçilen yönetici ve denetçilere (sitede yönetim ve denetim kurulu üyesi olarak görev yapan ancak oturdukları daireleri eşlerinin adına kayıtlı bulunan kişiler de kat maliki sayılacağından bu kişiler ile kendisi veya eşi kat maliki olup farklı sitede ikamet edenlere yapılan ödemeler de dahil) yönetim giderlerine katılmama oranında yapılan ödemeler, gerçek ücret olarak kabul edilmemekte ve Gelir Vergisi tevkifatına tabi tutulmamaktadır.

Bu kişilere yönetim giderlerinin üzerinde bir ödeme yapılması durumunda ise, fazla kısmın ücret olarak vergilendirilmesi gerektiğinden bu tutar üzerinden Gelir Vergisi tevkifatı yapılacağı aşikardır.

Kat malikleri dışından yönetici ve denetçi seçilmesi halinde ise bu kişilere yapılan ödemelerden Gelir Vergisi Kanunu'nun 61, 94,103 ve 104'üncü maddelerine göre Gelir Vergisi tevkifatı yapılması gerekmektedir.

Konut sitesinde çalıştırılan temizlik elemanı, bahçıvan, elektrikçi sıhhi tesisatçı ve güvenlik görevlisine ödenen ücretler nasıl vergilendirilecek?

Gelir Vergisi Kanunu hükümlerine göre; ücretleri vergiden istisna edilmesi öngörülen hizmetçiler, özel fertler tarafından evlerde, bahçelerde, apartmanlarda ve ticaret mahalli olmayan sair yerlerde çalıştırılan orta hizmetçisi, bahçıvan, kapıcı, kaloriferci gibi
hizmet erbabıdır.

Ticaret mahalli olmayan sitelerde çalıştırılan kapıcı ve bahçıvana yapılan ücret ödemelerinin Gelir Vergisi Kanunu'nun 23. maddesinin birinci fıkrasının 6 numaralı bendi kapsamında Gelir Vergisi'nden müstesna tutulması; temizlik elemanı, elektrikçi, sıhhi tesisatçı ve güvenlik görevlisi olarak çalıştırılanların ise hizmetçi kapsamında değerlendirilmesi mümkün bulunmadığından, bu kişilere yapılan ücret ödemelerinden Gelir Vergisi Kanunu'nun 61, 94, 103 ve 104. maddelerine göre vergi tevkifatı yapılması gerekmektedir.