02.08.2024 tarihli Resmî Gazetede yayımlanan 7524 sayılı Kanun’la, diğer düzenlemeler yanında, hesaplanan kurumlar vergisinin, indirim ve istisnalar düşülmeden önceki kurum kazancının % 10’undan az olamayacağına ilişkin düzenleme yapılmıştır.

Kurumlar Vergisi Kanunu’na 32/B maddesinden sonra gelmek üzere eklenen “Yurt içi asgari kurumlar vergisi” başlıklı 32/C maddesiyle, Kanun’un 32 ve 32/A maddeleri hükümleri dikkate alınarak hesaplanan kurumlar vergisinin, indirim ve istisnalar düşülmeden önceki kurum kazancının % 10’undan az olmaması öngörülmüştür.

Buna göre, Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 32 ve 32/A maddeleri çerçevesinde kurumlar vergisi hesaplanacak, bu şekilde hesaplanan vergi tutarı, indirim ve istisnalar düşülmeden önceki kurum kazancının % 10’undan az olamayacaktır.

Kurumlar Vergisi Kanunu’na 32/C maddesinde yapılan düzenlemede, hesaplanan kurumlar vergisinin, indirim ve istisnalar düşülmeden önceki kurum kazancının % 10’unda az olmayacağı hükme bağlanmış, ancak bazı indirim ve istisnaların asgari kurumlar vergisi matrahından düşülmesine izin verilmiştir. Maddede, asgari kurumlar vergisi matrahından düşülecek indirim ve istisnalar sayılmıştır.

Düzenlemeye göre, indirim ve istisnalar düşülmeden önceki kurum kazancı ibaresi, ticari bilanço kârına kanunen kabul edilmeyen giderlerin eklenmesiyle bulunan tutarı ifade etmektedir.

Düzenleme, 2025 yılı vergilendirme dönemi kurum kazançlarına uygulanmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girmiştir.

Genel Uygulama

Kurumlar Vergisi, kurumların bir hesap dönemi içerisinde elde ettikleri kazançlarına KVK’nın 32. Maddesinin 1 ila 9. Fıkra hükümleri ile 32/A maddesinin uygulanması suretiyle tespit olunacak oranın uygulanmasıyla hesaplanmaktadır.

Yapılan düzenlemeye göre, bu şekilde hesaplanan kurumlar vergisi, kurumların indirim ve istisnalar düşülmeden önceki kurum kazancının %10’undan az olamayacaktır.

Buna göre, kurumlar vergisi hesaplanırken ikili hesaplama yapılacak ve süreç iki aşamadan oluşacaktır.

1.aşamada yurt içi asgari kurumlar vergisi dikkate alınmaksızın mevcut hükümlere göre yani KVK 32 ve KVK 32/A uyarınca hesaplanacaktır.

2.aşamada ise yurt içi asgari kurumlar vergisi matrahı belirlenecek ve bu tutara %10 uygulanmak suretiyle yurt içi asgari kurumlar vergisi ayrıca hesaplanacaktır.

Son olarak bu iki hesaplama sonucu bulunan tutarlar karşılaştırılacak ve bu tutardan yüksek olanı hesaplanan kurumlar vergisi olarak beyannamede dikkate alınacaktır.

İndirim ve istisnalar düşülmeden önceki kurum kazancı ibaresi, hesap dönemi sonundaki ticari bilanço karına kanunen kabul edilmeyen giderlerin eklenmesiyle bulunan tutarı ifade ediyor.

Asgari Kurumlar Vergisinin Uygulanmayacağı Mükellefler

Kurumlar vergisinden muaf olan kurumlar vergisi mükellefleri ile ilk defa faaliyete başlayan kurumlar hakkında faaliyete başlanılan hesap döneminden itibaren üç hesap dönemi boyunca asgari vergi hükümleri uygulanmayacaktır.

Örneğin, 2025 hesap döneminde kurulan bir şirket 2025, 2026 ve 2027 hesap dönemlerinde asgari kurumlar vergisi uygulamasına tabi olmayacaktır. 2023 yılında kurulan bir şirket için 2025 hesap döneminde, 2024 yılında kurulan bir şirket için ise 2025 ve 2026 hesap dönemlerinde asgari vergi uygulamayacaktır.

Birleşme, devir, tür değişikliği ile kısmi ve tam bölünme suretiyle kurulan şirketler ilk defa faaliyete başlayan şirket olarak kabul edilmeyecektir.

Yurt İçi Asgari Kurumlar Vergisi Hesaplamasında Kurum Kazancından Düşülen İstisna ve İndirimler

5520 sayılı Kanun ile diğer Kanunlarda yer alan ve asgari kurumlar vergisi matrahından düşülen istisnalar aşağıdaki gibidir:

Kurumlar vergisi beyannamesinin “Diğer indirimler” veya “Diğer indirimler ve istisnalar” satırlarında gösterilmekle birlikte, mahiyet itibarıyla indirim veya istisna kapsamında olmayıp, daha çok vergi matrahının doğru hesaplanması amacıyla beyannamenin bu satırlarına yazılan (Türkiye Muhasebe Standartları/Türkiye Finansal Raporlama Standartları ile Vergi Usul Kanunu hükümleri arasındaki değerleme farkları, örtülü sermaye kabul edilen borçlanmalarda borç alan kurum nezdinde Türk Lirası’nın değer kazanması sonucu oluşan kur farkı gelirleri, kıdem tazminatı karşılığı iptali, vergi borçlarına mahsup edilen ve gelir olarak dikkate alınan 193 sayılı Kanunun mükerrer 121 inci maddesi kapsamındaki indirim hakkı gibi) tutarlar üzerinden asgari kurumlar vergisi hesaplanmayacaktır.

Yurt İçi Asgari Kurumlar Vergisi Hesaplamasında Kurum Kazancından Düşülmeyen İstisna ve İndirimler

Kurumlar vergisi mükelleflerince elde edilen tüm kazançlar kurum kazancına dâhil edilmekte, 5520 sayılı Kanun ile diğer Kanunlarda düzenlenen indirim ve istisnalar ise kurumlar vergisi beyannamesinin “Zarar olsa dahi indirilecek istisna ve indirimler” ile “Kazancın bulunması halinde indirilecek istisna ve indirimler” bölümünde gösterilmek suretiyle kazancın veya vergiye tabi matrahın tespitinde indirim konusu yapılmaktadır.

5520 sayılı Kanun ile diğer Kanunlarda yer alan ve asgari kurumlar vergisi matrahından düşülemeyen istisnalar aşağıdaki gibidir:

5520 sayılı Kanun ile diğer Kanunlarda yer alan istisna ve indirimlerin, kurumlar vergisi beyannamesinin ilgili satırlarında gösterilerek indirim konusu yapılması gerekmekte olup, ilgili satırı bulunmayan istisna ve indirimlerin ilgisine göre beyannamenin “Diğer indirimler ve istisnalar” veya “Diğer indirimler” bölümlerinde gösterilerek vergiye tabi matrahın tespitinde dikkate alınması mümkün bulunmaktadır. Bu şekilde indirim konusu yapılan istisna ve indirimler de asgari kurumlar vergisi kapsamına girecektir.

Asgari vergi hesabında, geçmiş yıl zararları da kurum kazancından düşülmeyecek ve asgari vergi hesaplamasında dikkate alınacaktır.

Asgari Kurumlar Vergisi Uygulamasında Geçmiş Yıl Zararlarına İlişkin Yürütmenin Durdurulması Kararı

Danıştay 3. Dairesi, 10.02.2025 tarihinde E.2024/5700 sayılı dosyada verdiği yürütmenin durdurulması kararı ile 1 seri no.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliği’nin “32.5. Yurtiçi asgari kurumlar vergisi” bölümünün, 32.5.4. kenar numaralı “Asgari kurumlar vergisi uygulaması ve hesaplaması” ve 32.5.6. kenar numaralı “Yurt içi asgari kurumlar vergisi hesaplamasında kurum kazancından düşülmeyen istisna ve indirimler” alt bölümlerinin yedinci paragrafları ve aynı alt bölümde yer alan üçüncü ve beşinci örneklerin geçmiş yıl zararlarını ilgilendiren kısımlarının yürütmesinin durdurulmasına karar vermiştir.

Danıştay 3. Dairesi vermiş olduğu Kararda; vergilerin kanuniliği hakkında genel açıklamalar yapmış ve akabinde Bakanlığın yalnız “vergilendirmenin temel ögeleri ile ilgili olmaması şartıyla, ayrıntılara ve teknik konulara ilişkin olarak açıklayıcı ve tamamlayıcı nitelikte düzenleyici işlemler yapabileceğini” ve ayrıca bunun için Kanun’da Bakanlığa usul ve esasları belirleme konusunda bir “yetki verilmiş olması gerektiğinin” altını çizmiştir. Danıştay 3. Dairesi Anayasa Mahkemesi’nin bazı emsal kararlarına da atıf yaptıktan sonra; davalı İdareye matrahın belirlenmesine yönelik bir yetki verilmediği ve indirim ve istisnalar dışında kalan diğer unsurların asgari verginin matrahından düşülmesine izin verilmeyeceğine dair bir yasal düzenleme bulunmadığı gerekçeleriyle geçmiş yıl zararlarının asgari kurumlar vergisi matrahından düşülmemesine ve asgari kurumlar vergisinin hesaplanmasında dikkate alınmasına yönelik hükümlerin yürütmesinin durdurulmasına karar vermiştir.

Yürütmesi durdurulan bahse konu cümleler şu şekildedir;

“Beyannamelerde indirim konusu yapılan geçmiş yıl zararları asgari kurumlar vergisi matrahından düşülmeyecek ve asgari kurumlar vergisinin hesaplanmasında dikkate alınacaktır.”

“Asgari vergi hesabında, geçmiş yıl zararları da kurum kazancından düşülmeyecek ve asgari vergi hesaplamasında dikkate alınacaktır.”

Hesaplanan Asgari Vergiden Mahsup Edilebilecek Vergiler Var mı?

Hesaplanan asgari vergiden hesap dönemine ilişkin tevkif suretiyle ödenen kurumlar vergisi ile ödenen geçici vergiler mahsup edilebilecektir.

Uyumlu Mükellef Vergi İndirimi Asgari Kurumlar Vergisi İçin de Uygulanabilir mi?

Gelir Vergisi Kanununun mükerrer 121.maddesi kapsamında vergi indirimi hakkı bulunan kurumlar, hesaplanan asgari kurumlar vergisi için de bu haklarını kullanabileceklerdir.

Tasfiye, Birleşme, Devir Ve Tam Bölünme İşlemleri Nedeniyle Verilen Beyannamelerinde Asgari Kurumlar Vergisi Hesaplanacak mı?

Mükelleflerin; tasfiye, birleşme, devir ve tam bölünme işlemleri nedeniyle vermiş oldukları beyannamelerinde de asgari kurumlar vergisini hesaplamaları gerekecektir.

Yurtiçi Asgari Kurumlar Vergisi ilk defa 2025 yılı 1. Geçici Vergi dönemi beyannameleri ile  beyan edilecek kurumlar vergisi bakımından uygulanmaya başlanacaktır.

Bu çerçevede Gelir İdaresi Başkanlığı, e-Beyanname Sisteminde 14.04.2025 tarihli duyurusu

ile 2025/1 inci vergilendirme dönemine ilişkin kurum geçici vergi beyannamesinin kullanıma

açıldığını ve   beyannamelerini  e-Beyanname sistemi üzerinden verecek mükelleflerin Beyanname Düzenleme Programını (BDP) güncellemeleri gerektiğini duyurmuştur.

Tebliğde yer alan örneklerden iki tanesi

Örnek 1: (A) A.Ş.’nin 2025 hesap dönemine ilişkin ticari bilanço karı 1.000.000 TL, kanunen kabul edilmeyen gideri 200.000 TL’dir. Buna göre, anılan kurumun asgari kurumlar vergisi aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır.

Örnek 3: (C) A.Ş.’nin 2025 hesap dönemine ilişkin ticari bilanço karı 4.000.000 TL, kanunen kabul edilmeyen gideri 800.000 TL’dir. Mükellef kurum aynı hesap döneminde 5520 sayılı Kanunun 5 inci maddesi hükmüne istinaden; 2.000.000 TL iştirak kazancı istisnasından, 800.000 TL iştirak hissesi satış kazancı istisnasından ve 4691 sayılı Kanun kapsamında 500.000 TL teknoloji geliştirme bölgeleri kazanç istisnasından yararlanmıştır. Adı geçen Kurum ayrıca, 100.000 TL Ar-Ge indirimi ile nakdi sermaye artışı nedeniyle hesapladığı 200.000 TL nakdi sermaye faiz indirimi tutarını beyanname üzerinden indirim konusu yapmıştır. Şirketin beyanname üzerinden indirim konusu yapabileceği geçmiş yıl zararı ise 400.000 TL’dir.

Buna göre, anılan kurumun asgari kurumlar vergisi aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır.

C) A.Ş.’nin, hesaplanan kurumlar vergisi, asgari kurumlar vergisinden düşük olduğundan, hesaplanan kurumlar vergisi 220.000 TL olarak dikkate alınacaktır.