Katma Değer Vergisi Kanununa 1/1/2017 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere eklenen Geçici 37’nci madde hükmü uyarınca; 2017, 2018 ve 2019 yıllarında imalat sanayine yönelik yatırım teşvik belgesi kapsamında;

- Asgari 50 milyon Türk Lirası tutarında sabit yatırım öngörülen yatırımlara ilişkin inşaat işleri (inşaat taahhüt işi, nakliye, hafriyat ve benzeri inşa işlerine ilişkin) nedeniyle yüklenilen (teşvik belgesi sahibi mükelleflere düzenlenen faturalarda yer alan) ve altı aylık dönemleri itibarıyla indirim yoluyla telafi edilemeyen katma değer vergisi altı aylık dönemleri izleyen bir yıl içerisinde,

- 50 milyon Türk Lirası tutarına kadar sabit yatırım öngörülen yatırımlara ilişkin inşaat işleri (inşaat taahhüt işi, nakliye, hafriyat ve benzeri inşa işlerine ilişkin)  nedeniyle yüklenilen (teşvik belgesi sahibi mükelleflere düzenlenen faturalarda yer alan) ve yıl sonuna kadar indirim yoluyla telafi edilemeyen katma değer vergisi izleyen yıl içerisinde

talep edilmesi halinde belge sahibi mükellefe iade edilmekteydi. (Bu düzenleme, 1950 sayılı Cumhurbaşkanı Kararına göre 2020 ve 2021 yılları için, 5047 sayılı Cumhurbaşkanı Kararına göre 2022, 2023 ve 2024 yılları için de uygulanır hale gelmişti.)

Bu uygulamadan yararlanacak mükelleflerin, imalat sanayiine yönelik düzenlenmiş bir yatırım teşvik belgesine sahip olması, söz konusu inşaat işlerinin de bu teşvik belgesinde öngörülen yatırıma ilişkin olması ve teşvik belgesinde öngörülen süre içinde yapılmış olması gerekmekteydi.

Yatırımı yapanların söz konusu inşaat işlerinde kullanılan mal alımları da bu kapsamda değerlendirilmekteydi. Dolayısıyla, söz konusu inşaat işlerine ilişkin olmak koşuluyla, hem hizmet hem de mal alımlarında yüklenilen katma değer vergileri bu kapsamda iade edilebiliyordu.

Bu istisna, verginin önce uygulanıp sonra iade edilmesi şeklinde düzenlenmiş olup, istisna kapsamında değerlendirilen mal ve hizmet alımlarında genel hükümler çerçevesinde KDV uygulanmakta, yatırımı yapan belge sahibi mükellefler tarafından inşaat işlerine ilişkin bu şekilde yüklenilen vergiler, ilgili dönemde indirim konusu yapılmakta, söz konusu mükelleflerin bu şekilde yüklenip indirim hesaplarına dahil ettikleri vergilerin öncelikle indirim yoluyla telafi edilmesi gerekmekte, ancak ilgili altı aylık veya yıllık dönemlerde yüklenilen ve indirim yoluyla telafi edilemeyen KDV’nin ise iadesi istenebilmekteydi.

İmalat sanayii ile turizme yönelik yatırım teşvik belgesi kapsamındaki inşaat işlerine ilişkin mal teslimi ve hizmet ifalarının KDV alınmadan yapılması

Katma Değer Vergisi Kanunu’nun geçici 37’nci maddesinde, daha sonra 15 Nisan 2022 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan 7394 sayılı Kanunun 11 nci maddesi ile değişiklik yapılarak, yukarıda açıklanan düzenleme yerine, imalat sanayii ile turizme yönelik yatırım teşvik belgesi sahibi mükelleflere belge kapsamındaki inşaat işlerine ilişkin mal teslimleri ve hizmet ifaları 31/12/2025 tarihine kadar katma değer vergisinden müstesna tutulmuştu.

1 Mayıs 2025 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 9770 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile söz konusu maddede yer alan süre 31 Aralık 2028 tarihine kadar uzatılmıştır.

Söz konusu düzenlemeler uyarınca, 31/12/2028 tarihine kadar uygulanmak üzere, imalat sanayii ile turizme yönelik yatırım teşvik belgesi sahibi mükelleflere belge kapsamındaki inşaat işlerine ilişkin 1/5/2022 tarihinden itibaren yapılan teslim ve hizmetler KDV’den istisna edilmiştir.

Bu istisnadan yararlanacak mükelleflerin, imalat sanayii ile turizme yönelik düzenlenmiş bir yatırım teşvik belgesine sahip olması gerekmekte olup, bu belgenin Kanunun yürürlük tarihinden (1/5/2022 tarihinden) önce düzenlenmiş olması istisna uygulanmasına engel değildir.  Öte yandan, inşaat işlerinin yatırım teşvik belgesinde öngörülen yatırıma ilişkin olması, 31/12/2028 tarihini aşmamak kaydıyla, yatırım teşvik belgesinde öngörülen süre içinde yapılmış olması ve istisna uygulanacak harcama tutarının inşaat işlerine yönelik yatırım teşvik belgesinde yer alan yatırım tutarını aşmaması gerekmektedir. 

İstisna, münhasıran söz konusu yatırımlar kapsamındaki inşaat taahhüt işi, nakliye, hafriyat ve benzeri inşa işlerine ilişkindir. Yatırımı yapanların söz konusu inşaat işlerinde kullanılan mal alımları da bu kapsamda değerlendirilir. Dolayısıyla söz konusu istisna, inşaat işlerine ilişkin olmak koşuluyla, hem hizmet hem de mal alımlarını kapsamaktadır.  Söz konusu yatırımlar kapsamındaki inşaat işlerine ilişkin alınan makine, araç-gereç ve tefrişat (yatırım teşvik belgesinde yer alsa dahi) bu istisna kapsamında değerlendirilmemekte ve bunların alımlarında katma değer vergisi uygulanması gerekmektedir.

İstisnadan yararlanmak isteyen yatırım teşvik belgesi sahibi mükellefler KDV yönünden bağlı oldukları vergi dairesine istisna belgesi almak için başvuruda bulunurlar. Başvuruda bulunan mükellefler tarafından inşaat işlerine ilişkin istisna kapsamında alınacak mal ve hizmet listesi, hazırlanan projeye uygun olarak elektronik ortamda sisteme girilecektir. Vergi dairesince gerekli kontroller yapıldıktan sonra şartları sağlayanlara, elektronik olarak sisteme girilen mal ve hizmetle sınırlı olmak üzere, istisna belgesi verilecektir.

İstisna hükmünün yürürlüğe girdiği 1/5/2022 tarihinden önce veya bu tarihten itibaren başlayan inşaat işlerine ilişkin, 1/5/2022 tarihinden sonra yapılan mal ve hizmet alımları istisna kapsamında olup, inşaat işlerine ilişkin bu tarihten önce alınan mal ve hizmetlerin istisna belgesine dahil edilmesi mümkün değildir. Diğer taraftan, 1/5/2022 tarihinden sonra yapılan mal ve hizmet alımları için de yukarıda açıklanan Katma Değer Vergisi Kanunun 7394 sayılı Kanun ile değişmeden önceki geçici 37 nci maddesi hükmü uygulanmayacaktır. 

Vergi dairesinden alınan istisna belgesinin alıcı tarafından onaylanmış bir örneği satıcılara verilecektir. Bu belge satıcılar tarafından Vergi Usul Kanununun muhafaza ve ibraz hükümlerine uygun olarak saklanmalıdır.

Satıcılar, yaptıkları teslim ve hizmet ifalarına ilişkin faturada KDV hesaplamayacaklardır.  Bu istisna kapsamında yapılan teslim ve hizmetler, teslim ve hizmetin yapıldığı döneme ait KDV beyannamesinin "İstisnalar-Diğer İade Hakkı Doğuran İşlemler" kulakçığının, "Tam İstisna Kapsamına Giren İşlemler" tablosunda 339 kod numaralı “İmalat Sanayii ile Turizme Yönelik Yatırım Teşvik Belgesi Kapsamındaki İnşaat İşlerine İlişkin Teslim ve Hizmetler” satırı aracılığıyla beyan edilecektir. Bu satırın "Teslim ve Hizmet Tutarı" sütununa istisnaya konu teslim ve hizmetlerin KDV hariç tutarı, "Yüklenilen KDV" sütununa bu teslim ve hizmetlere ilişkin alım ve giderlere ait belgelerde gösterilen toplam KDV tutarı yazılacaktır. İade talep etmek istemeyen mükellefler ise, "Yüklenilen KDV" sütununa “0” yazacaklardır.

Mal teslimi ve hizmet ifası gerçekleştikçe alıcı ve satıcıların alım/satım bilgilerini sisteme girmeleri gerekmektedir. 

Satıcı mükelleflerin bu kapsamda yaptığı satışlara ilişkin olarak iade talepleri, bu istisna belgesi ve sisteme yapılan alış ve satış giriş bilgileri esas alınmak suretiyle, iade için gerekli diğer belgeler de aranarak sonuçlandırılacaktır. 

İstisna belgesi, 31/12/2028 tarihini geçmemek üzere, projede öngörülen süreyle sınırlı olarak verilecektir. Projedeki sürenin revize edilmesi durumunda, istisna belgesindeki süre de revize edilecektir. 

Projenin sonradan revize edilmesi, güncellenmesi veya ek proje düzenlenmesi halinde proje kapsamındaki mal ve hizmetlere ilişkin liste de elektronik ortamda revize edilecektir. Revize sonrası istisna kapsamına giren alışlarda istisnadan faydalanılabilmesi için istisna belgesinin de revize edilmesi gerekmektedir. 

Aynı satıcıdan yapılan birden fazla mal ve hizmet alımına ilişkin harcamaların proje maliyetinin binde 5’ine kadar olan kısmı tek satır olarak girilebilecektir. Bu şekilde birden fazla satır yazılabilecektir. Ancak, bu satır tutarlarının toplamının proje maliyetinin yüzde 10’unu aşmaması gerekmektedir.

İstisna kapsamındaki malların ithalat yoluyla temin edilmesi halinde söz konusu belge, ilgili gümrük idaresine ibraz ediecektlir. İstisna belgesindeki istisna kapsamında ithal edilen mala ilişkin bölüm doldurulduktan sonra ilgili gümrük idaresi tarafından bu bölüm de onaylanacaktır.

İstisna kapsamında mal ve hizmet alanlar istisna belgesinin süresinin sona erdiği tarih itibarıyla istisna belgesini vergi dairesine ibraz ederek kapattırmak zorundadır.

İstisna tek safhada uygulanacak olup, yatırım teşvik belgesi sahibi mükellefe istisna kapsamında mal teslimi ve hizmet ifasında bulunan satıcıların alımlarında istisna uygulanması söz konusu değildir.