Ücret, çalışanların emeğinin karşılığını aldığı ve yaşamlarını sürdürebilmeleri için temel ihtiyaçlarını karşılamada kullandıkları en önemli gelir kaynağıdır.

4857 sayılı İş Kanunu kapsamında, ücretin tanımından ödeme şekline, zamanında ödenme zorunluluğundan asgari ücret uygulamasına kadar pek çok konu yasal çerçevede belirlenmiştir.

İş Kanunu uyarınca iş sözleşmesi, "bir tarafın (işçi) bağımlı olarak iş görmeyi, diğer tarafın (işveren) da ücret ödemeyi üstlenmesinden oluşan sözleşme" olarak tanımlanmaktadır.

Tanım doğrultusunda iş sözleşmesinin iş görme, bağımlılık ve ücret olarak üç unsuru bulunmaktadır. Nitekim işçi işveren ilişkisinin gündeme gelmesi, üç unsurun bir araya gelmesine bağlıdır.

İş Kanunu'nun "Ücret ve ücretin ödenmesi" başlıklı 32'nci maddesinde, "Genel anlamda ücret bir kimseye bir iş karşılığında işveren veya üçüncü kişiler tarafından sağlanan ve para ile ödenen tutardır." hükmü yer almaktadır. Ücretin en geç ayda bir ödenmesi gerekmektedir.

İş Kanunu ayrıca, işçilerin ücretlerinin banka hesaplarına yapılması hususunda işverenlere yükümlülük getirmektedir.

"Çalıştırdığı işçilerin ücret, prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeşit istihkakını özel olarak açılan banka hesapları vasıtasıyla ödeme zorunluluğuna tabi tutulan işverenler veya üçüncü kişiler, işçilerinin ücret, prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeşit istihkaklarını özel olarak açılan banka hesapları dışında ödeyemezler."

Ücret, Prim, İkramiye ve Bu Nitelikteki Her Türlü İstihkakın Bankalar Aracılığıyla Ödenmesine Dair Yönetmelik ile işçinin, gazetecinin ve gemi adamının; ücret, prim, ikramiye ve bu nitelikteki her türlü istihkakının bankalar aracılığıyla ödenmesine ilişkin usul ve esaslarının düzenlenmesi amaçlanmaktadır.

İlgili Yönetmelik kapsamında 11'inci maddede "Zorunluluk hali" de düzenlenmiş olup ilgili hüküm aşağıdaki gibidir:

"Bu Yönetmelik kapsamında banka aracılığıyla ödeme yapması gereken işverenler, işveren vekilleri veya üçüncü kişiler, işyerlerinin bulunduğu mahalde banka şubesi bulunmaması ya da çalışanlara banka aracılığıyla ödeme yapılmasına imkân bulunmaması hâlinde ödemeler, T.C. Posta ve Telgraf Teşkilatı Genel Müdürlüğü şubeleri aracılığıyla yapılır."

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından hazırlanan ve 4 Haziran 2025 tarihinde Resmi Gazete'de yayımlanan "Ücret, Prim, İkramiye ve Bu Nitelikteki Her Türlü İstihkakın Bankalar Aracılığıyla Ödenmesine Dair Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına İlişkin Yönetmelik" doğrultusunda, işverenlerin ücretleri banka yoluyla ödemesine ilişkin yükümlülüğünü belirleyen "en az 5 işçi" çalıştırma şartı "en az 3" işçiye indirilmiştir.

01.07.2025 tarihi itibarıyla Türkiye genelinde en az 3 işçi çalıştıran işverenlerin, çalışanların ücret, prim, ikramiye ve bu nitelikteki her türlü istihkakın banka aracılığıyla ödemesi gerekmektedir.

Ücret, pirim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeşit istihkakını zorunlu tutulduğu halde özel olarak açılan banka hesabına ödememesi halinde 2025 yılı için 4857 sayılı İş Kanunu'nun 102/a ceza maddesi uyarınca bu durumda olan her işçi ve her ay için 2.179 TL idari para cezası gündeme gelecektir.

Sonuç olarak, işçi ücretlerinin banka aracılığıyla ve eksiksiz ödenmesi, yalnızca yasal bir zorunluluk değil, kayıt dışı istihdamla mücadelenin de en temel aracıdır. Kayıtlı ve adil bir çalışma hayatı için banka aracılığıyla ücret ödemesi hem denetimin sağlanması hem de çalışanların haklarının korunması açısından oldukça önemlidir.