Günümüzdeki iş dünyasındaki kesintisiz hizmet anlayışı ve artan toplumsal ihtiyaçlar gece çalışmasını da gerekli hale getirmiştir. Özellikle sağlık, güvenlik, ulaşım, enerji üretimi ve turizm gibi alanlarda kamu yararı da göz önüne alınarak 24 saat faaliyet gösterilmesi gerekebilmektedir. Bu sektörlerde yürütülen faaliyetlerin aksatılması, yalnızca işveren ve işçileri değil, toplumu da olumsuz etkileyebilecek sonuçları gündeme getirebilecektir.

Gece çalışması, aynı zamanda küresel ekonomik düzenin gerektirdiği üretim ve hizmet sürekliliğini sağlama açısından da önemlidir. Örneğin, sanayi kuruluşlarında vardiyalı üretim yapılması, iş gücünün daha verimli kullanılmasını sağlarken üretim kapasitesini de artırarak uluslararası rekabette avantaj sağlamaktadır. Benzer şekilde, otel ve eğlence sektörlerinde gece saatlerinde verilen hizmetler, özellikle turizm açısından ekonomik katkı yaratmaktadır.

Bu bağlamda, bazı meslek gruplarının gece çalışması kaçınılmaz hale gelirken, bazı çalışanların ise bu kapsamın dışında tutulması hem yasal düzenlemeler hem de çalışan sağlığı açısından önem arz etmektedir.

Gece çalışması, 4857 sayılı İş Kanunu'nun 69'uncu maddesinde hüküm altına alınmış olmakla beraber saat 20:00'de başlayarak saat 06:00'ya kadar geçen sürede yapılan çalışmayı ifade etmektedir. Gece çalışması her hâlükârda en fazla 11 saate yapılabilmektedir.

Gece döneminde yapılan çalışma en fazla 7,5 saat ile sınırlı olmasına karşın bazı faaliyetler istisna kapsamında, işçiden yazılı onay alınarak 11 saate kadar uzayabilmektedir.

Turizm, özel güvenlik, sağlık hizmeti ve petrol araştırma, arama ve sondaj faaliyetleri kapsamında yürütülen işlerde işçinin yazılı onayının alınması şartıyla 7,5 saatin üzerinde gece çalışması yapılabilmektedir.

Dolayısıyla gece çalışmalarının 7,5 saati geçebilmesi, sektör kısıtlamalarına dikkat edilerek ve işçinin yazılı onayının alınmasıyla mümkün olabilmektedir.

Her ne kadar bazı faaliyetlerde daha uzun gece çalışması yapılması mümkün olsa da bazı işçilerin hem istisna faaliyetlerde hem de istisna kapsamında olmayan faaliyetlerde gece çalışması yapması mümkün değildir.

Gece çalışması yapamayacak olan işçiler aşağıdaki şekilde ifade edilebilir:

-Sanayiye ait işlerde 18 yaşını tamamlamamış çocuk ve genç işçiler,

-Gece vardiyasında çalıştırılıp çalıştırılamayacağı konusunda iş başlamadan önce işyeri hekiminden sağlık raporu alınmamış kadın işçiler,

-Gebe olan kadın işçiler,

-Yeni doğum yapmış emziren kadın işçinin doğumu izleyen bir yıl süreyle,

gece çalıştırılması yasaktır.

Sonuç olarak, gece çalışması birçok sektörde uygulama alanı bulmakla birlikte, çalışanların sağlığı ve güvenliği göz önünde bulundurularak belirli sınırlamalara tabi tutulmuştur. Yasal düzenlemelerle, bazı işçilerin gece çalışmasından muaf tutulması, işçilerin fiziksel ve ruhsal bütünlüğünün korunması açısından oldukça önemlidir. Özellikle genç, gebe veya emziren işçilerin gece çalıştırılmaması hem ulusal mevzuatın hem de uluslararası iş sağlığı ilkelerinin bir yansıması olarak karşımıza çıkmaktadır.

Bu kapsamda, işverenler tarafından gece çalışması planlamalarını yaparken yalnızca faaliyet gösterilen sektörün özelliklerini değil, aynı zamanda işçilerin özel durumlarını ve yasal sınırlamaları da dikkate almaları büyük önem taşımaktadır.