2023 HESAP DÖNEMİ KURUMLAR VERGİSİ BEYANI YAKLAŞIRKEN ÖNEMLİ HATIRLATMALAR

Normal Hesap Dönemine sahip Kurumlar Vergisi Mükellefleri için beyan dönemi 1 Nisan 2024 tarihinden itibaren başlamış bulunmaktadır. Tabi aynı zamanda 2023 yılı içerisinde Kurumlar Vergisi Kanunu’nda ve diğer Kanunlarda yapılan değişiklikler 2023 hesap dönemi kurumlar vergisi beyanını etkilemektedir. Makalede 2023 hesap dönemi Kurumlar Vergisi Beyanı hazırlanırken göz önünde bulundurulması gereken hususlar ele alınmakta, değinilen hususlar itibariyle mükellefler ve meslek mensupları nezdinde farkındalık yaratmak amaçlanmaktadır.

A-   2023 HESAP DÖNEMİ BEYANINA İLİŞKİN AÇIKLAMALAR

1-    Beyan ve Ödeme Süresi

Normal hesap dönemi kurumlar vergisi mükellefleri, 2023 hesap dönemine ilişkin Kurumlar Vergisi Beyannamesini 1 Nisan 2024 tarihinden itibaren verebilmektedirler. Vergi İdaresi tarafından herhangi bir uzatma yapılmadığı takdirde, beyan ve ödeme süresi 30 Nisan 2024’de son bulacaktır.   

2.1- Kurumlar Vergisi Oranı

Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 32’nci maddesinde 7456 sayılı Kanun ile yapılan değişiklik neticesinde; belirli sektörlerde faaliyette bulunan mükellef için kurumlar vergisi oranı %30, bu mükellefler haricindekiler için ise %25 olarak belirlenmiştir. 2023 hesap dönemi için uygulanacak olan kurumlar vergisi oranları aşağıdaki gibidir. Ayrıntılı açıklamalar için bakınız: https://kpmgvergi.com/blog/kurumlar-vergisi-oranlarinda-son-durum-nedir/1281

2.2- İmalatçı, İhracatçı veya Halka Arz Olanlarda Kurumlar Vergisi Oranı

Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 32’nci maddesinde yapılan düzenlemeler, bazı durumlarda belirli şirketlere daha düşük oranlı kurumlar vergisinden yararlanma imkanı sunmaktadır. Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 32’nci maddesi uyarınca;

·Borsa İstanbul Pay Piyasasında ilk defa işlem görmek üzere en az %20 oranında halka arz edilen kurumlara 2 puanlık,

·İhracatçı kurumlara 5 puanlık,

·Sanayi sicil belgesine haiz olup fiilen üretim faaliyetiyle iştigal eden kurumlara ise 1 puanlık 

kurumlar vergisi indirimi sağlanmaktadır.

B-   2023 HESAP DÖNEMİ BEYANINI ETKİLEYEN MEVZUAT DEĞİŞİKLİKLERİ

1-    Diğer Yatırım Fonlarından Elde Edilen Kazançlarda İstisna:

Kurumlar Vergisi Kanunu’nun “5/1-a.3” maddesinde 7456 sayılı Kanun ile yapılan değişiklik neticesinde; kurumlar tarafından 15 Temmuz 2023 tarihinden itibaren iktisap edilen tam mükellefiyete tabi girişim sermayesi yatırım fonları dışında kalan diğer yatırım fonu katılma paylarından elde edilen kâr payları ve katılma paylarının fona iadesinden doğan gelirler ile bu payların 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 279 uncu maddesi kapsamında değerlenmesinden kaynaklanan değer artış kazançlarına sağlanan istisna uygulamadan kaldırılmıştır.

Dolayısıyla, tam mükellefiyete tabi girişim sermayesi yatırım fonları dışında kalan diğer yatırım fonlarından (portföyünde yabancı para birimi cinsinden varlık ve altın ile diğer kıymetli madenler ve bunlara dayalı sermaye piyasası araçları bulunan yatırım fonları hariç) elde edilen kazançlar için ikili bir uygulama mevcuttur. Söz konusu diğer yatırım fonu, 15/07/2023 tarihinden önce iktisap edilmişse elde edilen kazançlar için istisna uygulamasından yararlanılabilecek iken, bu tarihten sonra iktisap edilen diğer yatırım fonlarından elde edilen kazançlar için bu istisnadan yararlanılamayacaktır.

2-    Yurt Dışı İştirak Kazançları İstisnası:

Kurumlar Vergisi Kanunu’nun “5/1-b.4” maddesinde 7491 sayılı Kanun ile yapılan değişiklik, 01.01.2023 tarihinden itibaren yürürlüğe girmiştir. Yapılan değişiklik neticesinde; kanuni ve iş merkezi yurt dışında bulunan anonim ve limited şirketin ödenmiş sermeyesinin en az %50’sine sahip olan ve bunlardan elde ettiği temettü kazancını 30 Nisan 2024 tarihine kadar Türkiye’ye transfer eden kurumların, söz konusu temettü kazançlarının %50’si istisna kapsamındadır. Bu kazançlar için iştirak payının en az bir yıl süreyle elde bulundurulma ve asgari %15 vergi yükü taşıma şartı aranmayacaktır. Öte yandan, şartları taşıyan temettü kazançlarına %100 istisna uygulanacağı tabiidir. Ayrıntılı açıklamalar için bakınız: https://kpmgvergi.com/blog/yurt-disi-istirak-kazanclari-istisnasinda-son-durum/1294

3-    Gayrimenkul Yatırım Fonları veya Ortaklıklarında Kazanç İstisnası:

Esas faaliyet konusu gayrimenkul, gayrimenkul projeleri ve gayrimenkule dayalı haklardan oluşan portföyü işletmek olan Türkiye’de kurulu gayrimenkul yatırım fonları ile ortaklıklarının 2023 yılı vergilendirme dönemi kurum kazançları, 7394 sayılı Kanun ile istisna kapsamına alınmıştır. Dolayısıyla, söz konusu fon ve ortaklıklar 2023 yılında elde ettikleri kazançları için Kurumlar Vergisi Kanunu’nun “5/1-d.4” maddesinde hüküm altına alınan istisna düzenlemesinden yararlanabileceklerdir.

4-    Taşınmaz Satış Kazancı İstisnası:

Kurumlar Vergisi Kanunu’nun “5/1-e” maddesinde 7456 sayılı Kanun ile yapılan değişiklik neticesinde; 15 Temmuz 2023 tarihinden sonra iktisap edilen taşınmazların satışından doğan kazançlar için kurumlar vergisi istisnası uygulanmayacaktır.

7456 sayılı Kanun’un yürürlüğe girdiği tarih olan 15 Temmuz 2023 tarihinden önce kurumların aktifinde yer alan ve şartları taşıyan taşınmazların satışından doğan kazançlar için istisna uygulamasına devam olunacak, ancak istisna oranı %25 nisbetinde tatbik edilecektir.

5-    İstisna Kazançlara İlişkin Finansman Giderlerinin Durumu:

Kurumlar Vergisi Kanunu’nun “5/3” maddesinde 7440 sayılı Kanun ile yapılan değişiklik 01.01.2023 tarihinden itibaren elde edilen gelir ve kazançlara uygulanmak üzere yürürlüğe girmiştir. Bu kapsamda, kurumların iştirak hisseleri alımıyla ilgili finansman giderleri, Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 19’uncu maddesi kapsamında yapılan devir işlemleri sonrasına isabet edenler de dâhil olmak üzere, kurum kazancından indirilebilmektedir.

6-    Yurt Dışı Yerleşiklere Verilen Belirli Hizmetlerden Elde Edilen Kazançlarda İndirim Durumu:

Kurumlar Vergisi Kanunu’nun “10/ğ” maddesi uyarınca; Türkiye'de yerleşmiş olmayan kişilerle, işyeri, kanuni ve iş merkezi yurt dışında bulunanlara Türkiye'de verilen ve münhasıran yurt dışında yararlanılan mimarlık, mühendislik, tasarım, yazılım, tıbbi raporlama, muhasebe kaydı tutma, çağrı merkezi, ürün testi, sertifikasyon, veri saklama, veri işleme, veri analizi ve ilgili bakanlıkların görüşü alınmak suretiyle Maliye Bakanlığınca belirlenen mesleki eğitim alanlarında faaliyette bulunan hizmet işletmeleri ile ilgili bakanlığın izni ve denetimine tabi olarak eğitim ve sağlık alanında faaliyet gösteren ve Türkiye'de yerleşmiş olmayan kişilere hizmet veren işletmelerin münhasıran bu faaliyetlerinden elde ettikleri kazancın, elde edildiği hesap dönemine ilişkin kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesi gereken tarihe kadar tamamının Türkiye’ye transfer edilmesi şartıyla uygulanan indirim oranı %50 idi.

%50 olan indirim oranı, 7491 sayılı Kanun ile yapılan değişiklik sonucunda 1/1/2023 tarihinden itibaren elde edilen gelirler ve kazançlara uygulanmak üzere %80’e çıkarılmıştır. Dolayısıyla 2023 hesap dönemi kazançları içerisinde bu türden kazançların bulunması halinde indirim oranının %80 olarak dikkate alınmalıdır.

7-    İktisap Edilen veya Kiralanan Binek Otomobillere İlişkin Gider Kısıtlaması:

Bilindiği üzere; mükellefler tarafından kiralanan veya iktisap edilen binek otomobillere ilişkin Gelir Vergisi Kanunu’nun 40’ıncı maddesinde çeşitli gider kısıtlamalarına gidilmiştir. Faaliyetleri binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları hariç olmak üzere; söz konusu kısıtlamalar her yıl itibariyle Vergi İdaresi tarafından yayımlanan Tebliğ ile belirlenmektedir.

323 Seri No.lu GVK Tebliği ile bu kısıtlama tutarları 2023 yılı için aşağıdaki gibi belirlenmiştir:

·2023 yılında kiralama yoluyla edinilen binek otomobillerin her birine ilişkin aylık kira bedelinin 17.000 TL’si,

·2023 yılında iktisap edilen binek otomobile ait KDV ve ÖTV tutarının kurum kazancının tespitinde doğrudan gider olarak dikkate alınması halinde, gider olarak kurum kazancından indirim konusu yapılabilecek KDV + ÖTV tutarının 440.000 TL’si,

·2023 yılında iktisap edilen binek otomobile ilişkin KDV ve ÖTV’nin maliyet bedeline ilave edilmesi halinde, 950.000 TL üzerinden ayrılacak amortisman tutarı,

·Binek otomobillere ait giderlerin %70’i

2023 hesap dönemi kurum kazancının tespitinde indirim konusu yapılabilmektedir. Aşan kısımlar, 2023 hesap dönemi kurum kazancının tespitinde Kanunen Kabul Edilmeyen Gider olarak dikkate alınacaktır.

8-    Nakit Sermaye Artırımı Faiz İndiriminde Uygulanacak Oran: 

5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun “Diğer indirimler” başlıklı 10 uncu maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendinde; sermaye şirketlerinin ilgili hesap dönemi içinde, ticaret siciline tescil edilmiş olan ödenmiş veya çıkarılmış sermaye tutarlarındaki nakdi sermaye artışları veya yeni kurulan sermaye şirketlerinde ödenmiş sermayenin nakit olarak karşılanan kısmı üzerinden Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından indirimden yararlanılan yıl için en son açıklanan "Bankalarca açılan TL cinsinden ticari kredilere uygulanan ağırlıklı yıllık ortalama faiz oranı" dikkate alınarak, ilgili hesap döneminin sonuna kadar hesaplanan tutarın %50'sinin kurum kazancından indirilebileceği hüküm altına alınmıştır.

Buna göre, 2023 yılı TCMB tarafından açıklanan "Bankalarca açılan TL cinsinden ticari kredilere uygulanan ağırlıklı yıllık ortalama faiz oranı" %53,11’dir. Nakit sermaye artırımı faiz indirimi uygulamasında hesaplamalarda bu oran dikkate alınacaktır.

Burada da dikkat çekeceğimiz husus; Eğer 2023 yılında kazanç bulunmuyor veya yeterli değil ise Nakit Sermaye Artırımı Faiz İndirimi tutarı ertesi yıla devredilebilecek ancak endeksleme yapılamayacak olmasıdır.

9-    Enflasyon Düzeltmesi:

Bildiğimiz üzere; 31.12.2023 tarihli bilançolarda yer alan parasal olmayan kıymetler Vergi Usul Kanunu’nun Geçici 33’üncü maddesi uyarınca enflasyon düzeltmesine tabi tutulacaktır. Düzeltmenin esas ve usulleri Vergi İdaresi tarafından yayımlanan 555 Seri No.lu Vergi Usul Kanunu Tebliği ile belirlenmiştir. Aynı zamanda tereddüt hasıl olan hususlara ilişkin yine Vergi İdaresi tarafından 165 Seri No.lu VUK Sirküleri yayımlanmıştır. Enflasyon düzeltmesi bu iki düzenleme çerçevesinde yapılmaktadır.

Bu kısımda enflasyon düzeltmesinden ziyade, uygulamanın genel esaslarına değinilecektir.

·2023 hesap dönemi sonuna ait bilanço, enflasyon düzeltmesine ilişkin hükümler göz önünde bulundurulmaksızın düzenlenecektir.

·2023 hesap dönemi sonuna ait bilanço için geçerli olmak üzere enflasyon düzeltmesi yapılacak ve 2023 hesap dönemine ait vergi matrahı, düzeltme öncesi mali tablolara göre tespit edilen kârlar üzerinden hesaplanacaktır.

·2023 hesap dönemi sonunda düzenlenen bilanço her halükarda enflasyon düzeltmesine tabi tutulacaktır.

·31.12.2023 tarihli bilançonun düzeltmesine bağlı olarak ortaya çıkan geçmiş yıl kârı vergiye tâbi tutulmaz; geçmiş yıl zararı zarar olarak kabul edilmez. Ancak, 2023 hesap dönemi kurumlar vergisi matrahının tespitinde geçmiş yıl malî zararları mukayyet değerleri ile dikkate alınacaktır.

·31.12.2023 tarihli bilançolar 2023 hesap dönemi kurumlar vergisi beyannamesinin verilme tarihine kadar yapılacak; düzeltmenin yapıldığı tarih itibarıyla düzeltme kayıtları 2023 yılı yasal defterlerine kaydedilecektir.

·31.12.2023 tarihli bilançolarını enflasyon düzeltmesine tabi tutan mükellefler, 2023 hesap dönemine ait gelir/kurumlar vergisi beyannamesinin ekinde, düzeltme öncesi ve sonrası bilançolara birlikte yer vermek zorundadır.

C-   2023 KURUMLAR VERGİSİ BEYANI ÜZERİNDE YAPILMASI GEREKENLER

1-     2023 Hesap Dönemi Kurumlar Vergisi Beyannamesinin Eksiksiz Olarak Doldurulması

Beyannamede yer alan doldurulması gereken bütün alanlar mutlaka doldurulmalıdır. Özellikle istisnalara ve zararlara ilişkin satırların doldurulması önem arz etmektedir.

Kazanç olmasına rağmen istisnalardan yararlanılmaması, bu hakkı geri getirilemez şekilde yok etmektedir. Bu çerçevede, kazanç olmasına rağmen, herhangi bir nedenle yatırım indirimi hakkının kullanılmaması, bu hakkı ortadan kaldırmaktadır.

Bu durumda; kullanılmayan bu hakkın pişmanlık yoluyla kurumlar vergisi düzeltme beyannamesi verilerek düzeltilmesi mümkün bulunmamaktadır. Bu durumda da kullanılmayan hakkın 2023 yılı kurum kazançlarından indirimi de mümkün bulunmamaktadır.

2-     Beyanname üzerindeki Geçmiş Yıl Zararlarının Mahsubu

Kurumlar Vergisi Beyannamesi üzerindeki 4 nolu tablo Geçmiş Yıl Zararları tablosudur.

5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 9'uncu maddesinin birinci fıkrasında kurumlar vergisi beyannamesinde her yıla ilişkin tutarların ayrı ayrı gösterilmesi halinde beş yıldan fazla nakledilmemek şartıyla geçmiş yılların beyannamelerinde gösterilen zararların indirim konusu yapılacağı hükme bağlanmıştır.

Geçmiş yıl zararlarının mahsubu, beş yıllık süre sınırı haricinde;

·Mahsubun yapılacağı beyannamede her yılın zarar tutarının ayrı ayrı gösterilmiş olması,

·Mahsup edilecek geçmiş yıl zararının ilgili olduğu dönemin beyannamesinde yer alması,

şartlarına bağlıdır.

Bu noktada en önemli dikkat çekilecek hususun, 2023 yılı Kurumlar Vergisi Beyannamesinde Geçmiş Yıl Zararı olarak, 2018–2022 yılları zararlarının mahsup edilebilecek olduğudur.