Uyumlu Mükelleflere %5 Vergi İndirimi Uygulaması
2017 yılında 6824 Sayılı Kanun ile Gelir Vergisi Kanunu'nun mülga mükerrer 121. maddesinde yapılan yeniden düzenleme ile “vergiye uyumlu mükelleflere vergi indirimi” vergi sistemimizde yerini almıştı. Yapılan düzenleme ile belirlenen uyum şartlarını yerine getiren ve vergi yükümlülüklerini yerine getiren mükellefleri teşvik etmek amacıyla 1.1.2018 tarihinden itibaren verilen Gelir ve Kurumlar Vergisi beyannameleri üzerinde hesaplanan verginin %5'ine kadar bir indirim sağlanmasına olanak tanınmaktadır.

Başlangıçta, uygulamadan yararlanmak isteyen mükelleflerden beklenen şartlar daha sıkı iken, 7338 sayılı Kanun kapsamında yapılan düzenlemeler ile %5 vergi indiriminden yararlanma koşulları daha da esnetilmiştir.

Mükelleflerin vergi uyumuna teşvik sağlaması amacıyla getirilen indirim uygulamasının detaylarına aşağıda yer verilmektedir.

Uygulamadan Kimler Yararlanabilir?

Uyumlu mükellef vergi indiriminden;

• Gelir vergisi mükellefleri (Ticari, zirai ve mesleki faaliyetleri nedeniyle) ile,
• Kurumlar vergisi mükellefleri (finans ve bankacılık sektörlerinde faaliyet gösterenler, sigorta ve reasürans şirketleri ile emeklilik şirketleri ve emeklilik yatırım fonları hariç olmak üzere)

yararlanabilmektedir.

Uygulamadan Yararlanma Şartları Nelerdir?

Uyumlu mükelleflere %5 vergi indirimi uygulamasından faydalanmak için aşağıdaki şartların sağlanması gerekmektedir;

• İndirimin hesaplanacağı beyannamenin ait olduğu yıl ile bu yıldan önceki son iki yıla ait vergi beyannamelerinin yasal süresi içerisinde vermiş olması, (Kanuni süresinde verilen bir beyannameye ilişkin olarak kanuni süresinden sonra düzeltme amacıyla veya pişmanlıkla verilen beyannameler bu şartın ihlali sayılmamaktadır.)
• Beyannamenin ait olduğu yıl ile bu yıldan önceki son iki yıllık süre içerisinde kesinleşmiş olması koşuluyla vergi beyannamelerindeki vergi türleri itibariyle ikmalen, re’sen veya idarece yapılmış bir tarhiyat bulunmaması, (Kesinleşen tarhiyatların, indirimin hesaplanacağı beyannamenin ait olduğu yıl için geçerli olan, yıllık indirim tutar sınırının %1’ini aşmaması durumunda bu şart ihlal edilmiş sayılmamaktadır.)
• İndirimin hesaplanacağı beyannamenin verildiği tarih itibarıyla, belirtilen vergi beyannameleri üzerine tahakkuk eden vergilerin ödenmiş olması ayrıca, vergi aslı (vergi cezaları ile fer’i alacaklar dâhil) 1.000 TL’nin üzerinde vadesi geçmiş borcun bulunmaması (Ödemenin, ilgili mevzuatı gereği istenilen bilgi ve belgelerin tam ve eksiksiz olarak ibraz edilmiş olması koşuluyla, vergi kanunları gereği doğan iade alacaklarından mahsuben yapılmış olması ve indirimden yararlanıldıktan sonra söz konusu iade alacağı tutarının mahsuben ödemesi talep edilen vergi borcu tutarının altına düşmesi hâlinde, eksik ödenmiş duruma gelen vergilerin mahsuben ödenmek istenilen tutarın %10'unu aşmaması kaydıyla, eksik ödenmiş vergiler dolayısıyla veya vergi kanunları gereğince, tecil edilerek belirlenen şartların gerçekleşmesine bağlı olarak terkin edilecek vergilerin, şartların sağlanamaması hâlinde kanunlarında belirlenen tecil süresinin sonunu takip eden on beşinci günün bitimine kadar ödenmesi şartıyla, bu şart ihlal edilmiş sayılmamaktadır.),
• Vergi indiriminin hesaplanacağı beyannamenin ait olduğu yıl ile önceki dört takvim yılında Vergi Usul Kanununun 359 uncu maddesinde sayılan fiillerin (kaçakçılık suçları ve cezalar) işlenmemiş olması.

Vergi İndirimi Tutarı Nasıl Hesaplanmaktadır?

Vergi indirimine ilişkin şartları sağlayan mükellefler, yıllık gelir veya kurumlar vergisi beyannameleri üzerinden hesaplanan gelir veya kurumlar vergisinin %5’i oranında vergi indirimi tutarını hesaplayacaktır.

Örneğin vergi indiriminden yararlanma şartlarının tamamını sağlayan bir Kurumlar Vergisi mükellefinin, 2023 hesap dönemine ait kurumlar vergisi beyannamesinde beyan ettiği matrah üzerinden 10.000.000 TL kurumlar vergisi hesapladığını varsayalım. Mükellef, bu dönemde 1.000.000 TL yurt içinde tevkif suretiyle kesilen vergi, 8.000.000 TL de geçici vergi ödemiş olsun.

Bu durumda %5 vergi indirimi aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır;

Vergi İndirimi Tutarının Üst Sınırı Var Mıdır?

Vergi indirimi tutarı, her hâlükârda 01.01.2024 tarihinden itibaren verilmesi gereken yıllık gelir ve kurumlar vergisi beyannamelerinde uygulanmak üzere 6.900.000 Türk lirasından fazla olamayacaktır.

Vergi İndirimi Tutarı Ödenmesi Gereken Vergiden Fazla İse Devreden Vergi İndiriminin Mahsubu Mümkün Mü?

Vergi indirimi tutarının ödenmesi gereken vergiden fazla olması halinde ise kalan tutar, kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesi gereken tarihi izleyen bir tam yıl içinde mükellefin beyanı üzerine tahakkuk eden diğer vergilerinden mahsup edilebilmektedir. İlgili süre içerisinde mahsup edilemeyen tutarlar red ve iade edilememektedir.

İndirimden Yararlanan Mükelleflerin Şartları Sağlamadığı Sonradan Tespit Edilirse Ne Olacak?

Vergi indiriminden yararlanan mükelleflerin, öngörülen şartları taşımadığının sonradan tespiti hâlinde ilgili vergilendirme döneminde indirim uygulaması dolayısıyla ödenmeyen vergiler, vergi ziyaı cezası uygulanmaksızın tarh edilmektedir.

Uygulama Hangi Vergi Beyannamelerini ve Hangi Vergileri Kapsıyor?

Düzenlemelerdeki vergi beyannameleri ibaresi, yıllık gelir vergisi ve kurumlar vergisi beyannameleri, geçici vergi beyannameleri, muhtasar, muhtasar ve prim hizmet beyannameleri ile Hazine ve Maliye Bakanlığına bağlı vergi dairelerine verilmesi gereken katma değer vergisi ve özel tüketim vergisi beyannamelerini ifade etmektedir. Vergi ibaresi ise Hazine ve Maliye Bakanlığına bağlı vergi dairelerine verilmesi gereken beyannameler üzerine tahakkuk eden vergileri ifade etmektedir.

Yani vergi indiriminden yararlanabilmek için gelir veya kurumlar vergisi beyannamelerinin yanında, geçici vergi beyannameleri, muhtasar, muhtasar ve prim hizmet beyannameleri ile Hazine ve Maliye Bakanlığına bağlı vergi dairelerine verilmesi gereken katma değer vergisi ve özel tüketim vergisi beyannamelerinin yasal süresinde verilmesi ve bu beyannameler üzerine tahakkuk eden bütün vergilerin de vergi indiriminin hesaplanacağı beyannamenin verildiği tarih itibarıyla ödenmiş olmaları gerekmektedir.

Düzeltme Amacıyla veya Pişmanlıkla Verilen Beyannameler İndirim Uygulamasından Yararlanılmasına Engel Teşkil Eder mi?

Kanuni süresi içinde verilen bir beyannameye ilişkin olarak, kanuni süresinden sonra düzeltme amacıyla veya pişmanlıkla verilen beyannameler vergi indiriminden yararlanılmasına engel teşkil etmemektedir. Ancak, indirimden yararlanılabilmesi için bu beyannameler üzerine tahakkuk eden vergilerin de indirimin hesaplanacağı beyannamenin verildiği tarih itibarıyla ödenmiş olması gerekmektedir.

Sonuç

Vergi ödevlerini zamanında yerine getiren mükellefler için getirilen %5 uyumlu mükellef vergi indirimi uygulamasında ilgili bazı teknik detaylar bulunmaktadır. Kurumlar Vergisi beyannamelerinin verildiği şu günlerde, vergiye uyumlu mükelleflerin yukarıda sayılan koşulları yeniden gözden geçirmeleri, şartları sağlamaları halinde hesapladıkları Kurumlar Vergisinin %5’ine kadar kısmının ödeyecekleri Kurumlar Vergilerinden mahsup edilmesi ile önemli bir avantaj sağlayacakları unutulmamalıdır.