Değerli okurlar, havaların ısınmaya başlaması ile artık tatil hazırlıkları yapmaya başlayan çalışanların izin haklarından bahsetmek istiyorum. Kanunda açık ve net olarak belirtilmiş olduğundan tekrar hatırlatmakta yarar var diye düşünüyorum; “Yıllık ücretli izin hakkından vazgeçilemez, sözleşmeyle bu hak ortadan kaldırılamaz.”

YILLIK İZİN KULLANIM SÜRELERİ 6704 SAYILI TORBA YASA İLE YENİDEN DÜZENLENDİ

Değerli okurlar; Anayasa’nın “Çalışma Şartları ve Dinlenme Hakkı” başlıklı 50’nci maddesinde dinlenmenin çalışanların hakkı olduğu ve buna ilişkin düzenlemelerin kanunla yapılacağı belirtilmiştir. Bu doğrultuda 4857 sayılı İş Kanunu’nda konuya ilişkin düzenlemeler yapılmıştır. Son olarak 6704 sayılı “65 Yaşını Doldurmuş Muhtaç, Güçsüz ve Kimsesiz Türk Vatandaşlarına Aylık Bağlanması Hakkında Kanun ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” ile birlikte birçok farklı konuda olduğu gibi yıllık izin konusunda da düzenleme yapılmıştır. Bu düzenlemeye göre; 6704 sayılı torba yasa ile 4857 sayılı İş Kanunu’nun 56’ncı maddesinde değişiklik yapılmış ve izin sürelerinin, tarafların anlaşması ile bir bölümü 10 (on) günden aşağı olmamak üzere kalan diğer izin günlerinin ise 1-2’şer günlük şeklinde bölümler halinde kullanılabileceği belirtilmiştir. Önceki düzenlemede ise söz konusu izin sürelerinin yine tarafların anlaşması ile bir bölümü 10 günden az olmamak kaydıyla en çok üçe bölünebileceği düzenlenmişti. Böylelikle yıllık izinlerin kullanılması konusunda bir esneklik getirilmiştir.

YILLIK İZİN KULLANIM SÜRELERİ 6704 SAYILI TORBA YASA İLE YENİDEN DÜZENLENDİ

Değerli okurlar; Anayasa’nın “Çalışma Şartları ve Dinlenme Hakkı” başlıklı 50’nci maddesinde dinlenmenin çalışanların hakkı olduğu ve buna ilişkin düzenlemelerin kanunla yapılacağı belirtilmiştir. Bu doğrultuda 4857 sayılı İş Kanunu’nda konuya ilişkin düzenlemeler yapılmıştır. Son olarak 6704 sayılı “65 Yaşını Doldurmuş Muhtaç, Güçsüz ve Kimsesiz Türk Vatandaşlarına Aylık Bağlanması Hakkında Kanun ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” ile birlikte birçok farklı konuda olduğu gibi yıllık izin konusunda da düzenleme yapılmıştır. Bu düzenlemeye göre; 6704 sayılı torba yasa ile 4857 sayılı İş Kanunu’nun 56’ncı maddesinde değişiklik yapılmış ve izin sürelerinin, tarafların anlaşması ile bir bölümü 10 (on) günden aşağı olmamak üzere kalan diğer izin günlerinin ise 1-2’şer günlük şeklinde bölümler halinde kullanılabileceği belirtilmiştir. Önceki düzenlemede ise söz konusu izin sürelerinin yine tarafların anlaşması ile bir bölümü 10 günden az olmamak kaydıyla en çok üçe bölünebileceği düzenlenmişti. Böylelikle yıllık izinlerin kullanılması konusunda bir esneklik getirilmiştir.

YILLIK İZİN SÜRELERİ NE KADARDIR?

İşçilere verilecek ücretli izin süresinin asgari gün sayısı 4857 sayılı İş Kanunu’nun 53. maddesinde belirtilmiştir. 4857 sayılı İş Kanunu’nun 53’üncü maddesine göre;
“İşyerinde işe başladığı günden itibaren, deneme süresi de içinde olmak üzere, en az bir yıl çalışmış olan işçilere yıllık ücretli izin verilir. İşçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi, hizmet süresi;
a) 1 yıldan 5 yıla kadar (5 yıl dâhil) olanlara 14 günden
b) 5 yıldan fazla 15 yıldan az olanlara 20 günden
c) 15 yıl (dâhil) ve daha fazla olanlara 26 günden
Az olamaz…” Yer altı işlerinde çalışan işçilerin yıllık ücretli izin süreleri dörder gün artırılarak uygulanır. Ancak on sekiz ve daha küçük yaştaki işçilerle elli ve daha yukarı yaştaki işçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi yirmi günden az olamaz. İzin süreleri iş sözleşmeleri ve toplu iş sözleşmeleri ile artırılabilir.

YILLIK İZNİN HAK EDİLMESİ

Yıllık ücretli izine hak kazanmak için gerekli sürenin hesabında işçilerin, aynı işverenin bir veya çeşitli işyerlerinde çalıştıkları süreler birleştirilerek belirlenir. Örneğin; işverenin A fabrikasında çalışan işçi, daha sonra yine aynı işverene ait B fabrikasında çalıştırılmışsa her iki fabrikada geçen çalışmalar birlikte değerlendirilerek yıllık izin hakkı belirlenir.

MEVSİMLİK İŞLERDE YILLIK ÜCRETLİ İZİN HAKKI VAR MI?

Niteliklerinden ötürü bir yıldan az süren mevsimlik veya kampanya işlerinde çalışanlara 4857 sayılı İş Kanunu’nun yıllık ücretli izinlere ilişkin hükümleri uygulanmaz (md. 53/3). Mevsimlik işlerde yıllık ücretli izinlere ilişkin hükümler uygulanmayacağından mevsimlik işçi, 4857 sayılı İş Kanunu’nun yıllık ücretli izin hükümlerine dayanarak, yıllık ücretli izin kullanma veya buna dayanarak ücret alacağı isteminde bulunamaz. Hemen belirtmek gerekir ki, 53/3. maddedeki kural, nispi emredici kural olup, işçi lehine bireysel iş sözleşmesi ya da toplu iş sözleşmesi ile yıllık ücretli izne ilişkin hükümler düzenlenebilir.

İZİN GÜNLERİNİ İŞVEREN BELİRLER

İşveren veya işveren vekilleri, izin kurulu ya da bunun yerine geçenlere danışmak suretiyle işyerinde yürütülen işlerin nitelik ve özelliklerine göre, yıllık ücretli izinlerin, her yılın belli bir döneminde veya dönemlerinde verileceğini tayin edebilir. Bunu işyerinde ilan eder.

YILLIK İZİN DÖNEMİNDE ÇALIŞMA YASAĞI VAR

Yıllık ücretli iznini kullanmakta olan işçinin izin süresi içinde ücret karşılığı bir işte çalıştığı anlaşılırsa, bu izin süresi içinde kendisine ödenen ücret işveren tarafından geri alınabilir.

YILLIK İZİN ÜCRET OLARAK ÖDENİR Mİ?

İş sözleşmesinin, herhangi bir nedenle sona ermesi halinde işçinin hak kazanıp da kullanmadığı yıllık izin sürelerine ait ücreti, sözleşmenin sona erdiği tarihteki ücreti üzerinden kendisine veya hak sahiplerine ödenir. Bu ücrete ilişkin zamanaşımı iş sözleşmesinin sona erdiği tarihten itibaren başlar.